Wegetarianizm znów na topie!

Wegetarianizm w teorii

Wegetarianizm zazwyczaj postrzegany jest jako rodzaj bezmięsnej diety wykluczającej produkty pochodzenia zwierzęcego. Tymczasem pojęcie to jest o wiele szersze. Dla wielu osób wegetarianizm jest sposobem na życie, który obejmuje nie tylko specyficzny rodzaj odżywiania, ale również światopogląd łączący zarówno problematykę zdrowia fizycznego i psychicznego, jak i zagadnienia ekologiczne, ekonomiczne, religijne, moralne czy kulturalne.

Choć znany jest od tysięcy lat, a liczba jego „wyznawców” na świecie sięga już kilku milionów, nadal wiążą się z nim pewne mity i żywe są nieporozumienia między jaroszami a smakoszami mięsa.

‘Nie” dla okrucieństwa

Jednym z głównych motywów, jakim kierują się współcześni wegetarianie, jest sprzeciw wobec niehumanitarnego, wręcz brutalnego, traktowania zwierząt hodowlanych, które często żyją w trudnych warunkach, przerażone i cierpiące, więzione w ciasnych pomieszczeniach, okaleczane, torturowane i poddawane ubojowi. Wszystko to sprawia, że wegetarianie unikają wszelkich produktów pochodzących z takiego uboju: mięsa, skór, futer czy żelatyny.

Masowa hodowla zwierząt zużywa ponadto ogromne ilości pasz, których produkcja nie tylko pozbawia wiele osób pożywienia, ale również przyczynia się do skażenia środowiska nawozami, pestycydami czy chemicznymi środkami ochrony roślin. Ocenia się, że zmniejszenie spożycia mięsa o 10% rocznie w samych Stanach Zjednoczonych pozwoliłoby zaoszczędzić taką ilość zboża, którą można by nakarmić 60 milionów ludzi. Całkiem logiczna wydaje się w tym kontekście sentencja stanowiąca dewizę angielskich wegetarian, głosząca, że

Niezdrowe mięso

Bardzo ważnym motywem przechodzenia mięsożerców na dietę bezmięsną jest jej aspekt zdrowotny. Rozwój wiedzy żywieniowej w ostatnich latach spowodował zmianę myślenia na temat racjonalnego odżywiania, zwłaszcza o tym, jaką rolę odgrywa w diecie białko zwierzęce, które jest głównym przedmiotem sporu.

Coraz więcej badań i obserwacji epidemiologicznych wskazuje, że produkty zwierzęce bogate w tłuszcze nasycone i cholesterol nie tylko nie są zdrowe, ale przede wszystkich przyczyniają się do rozwoju chorób cywilizacyjnych, zwłaszcza chorób układu krążenia, cukrzycy i nowotworów. Jeden z czołowych naukowców zajmujących się żywieniem, dr T. Colin Campbell, przeprowadził najbardziej dogłębne i wnikliwe badanie wpływu odżywiania na zdrowie – tzw. China Study.

W ciągu prawie 28 lat przebadał on ponad 6500 osób z ponad 130 wiosek w Chinach i wykazał, że kazeina – białko obecne w mleku zwierzęcym – jest jedną z najsilniejszych substancji kancerogennych, a zmieniając ilość białka w diecie, możemy „włączać i wyłączać” rozwój nowotworów. Zaobserwował ponadto, iż pełnoziarnista dieta oparta na nieprzetworzonych produktach roślinnych – warzywach, owocach, strączkach, orzechach czy kaszach – jest gwarancją zdrowia, zapobiega rozwojowi chorób, a nawet może cofnąć progresję już rozwiniętych schorzeń, takich jak choroba Alzheimera czy choroby autoimmunologiczne.

Pełnowartościowa dieta

Dieta oparta na produktach roślinnych jest największą bronią w walce z chorobami. Wbrew powszechnej wiedzy żywieniowej wpajanej nam od wielu lat i nieaktualizowanej zgodnie z najnowszymi badaniami, taka dieta wcale nie jest niedoborowa pod względem zawartości białka. Produkty roślinne dostarczają nam wystarczającej ilości dobrego jakościowo białka (ok. 10%), gdyż rośliny jako grupa zawierają wszystkie aminokwasy, z których białka są zbudowane. Przecież to właśnie z nich zwierzęta żywiące się głównie roślinami otrzymują wszystko, co potrzebne do wzrostu i rozwoju.

Co więcej, mało kto wie, że wysoka wydajność białka zwierzęcego nie idzie wcale w parze ze zdrowiem. Warto również podkreślić, że człowiek jest jedynym ssakiem na kuli ziemskiej, który spożywa mleko innych ssaków, nie posiadając w dodatku enzymów niezbędnych do jego trawienia. Nawet argument o wysokiej zawartości wapnia w mleku nie przemawia za jego spożywaniem. Mleko ma tak duże właściwości zakwaszające i tak wysoką zawartość fosforu, że wapń wypłukiwany jest z kości w celu neutralizacji kwasów. Nie bez powodu osteoporoza to choroba rozwiniętej cywilizacji Zachodu, rzadko spotykana w krajach, w których ludność nie konsumuje nabiału.

Za dietą roślinną przemawia również fakt, iż dostarcza ona wielu cennych substancji, których nie znajdziemy ani w mięsie, ani w mleku – błonnika, niektórych witamin i minerałów, kwasów omega-3, a co najważniejsze, fitozwiązków oraz przeciwutleniaczy, które zapobiegają nowotworom, chorobom układu krążenia i szybkiemu starzeniu się organizmu.

Niestety, przedstawicielom branży hodowlanej, rolniczej, a także farmaceutycznej zależy na tym, by obecność białka w diecie była powszechnie utożsamiana ze spożywaniem mięsa, dlatego inwestują ogromne środki finansowe w działania zmierzające do ukrycia faktu, że dobry stan zdrowia można utrzymać za pomocą tak prostego środka, jakim jest nisko przetworzona dieta roślinna.

Wegetarianizm w praktyce

Wiemy już, że urozmaicona dieta wegetariańska może nam dostarczyć wszystkich składników niezbędnych do zachowania zdrowia, dobrego samopoczucia i wyglądu. Wielu osobom wydaje się jednak, że przygotowywanie wegetariańskich posiłków i wdrożenie diety bezmięsnej wiąże się z wieloma trudnościami. Oczywiście najprościej jest zjeść kajzerkę posmarowaną masłem i przełożoną wędliną, ale jest to też najszybsza droga do wielu dolegliwości zdrowotnych.

Dieta wegetariańska wymaga nieco wysiłku, przygotowań, zrobienia zakupów, ale zapewniamy, że wszystko to nie zajmuje więcej czasu niż przygotowanie posiłków przeciętnego Polaka. Podstawą jest dobre zaopatrzenie kuchni w różnego rodzaju ryże i kasze (gryczaną, jęczmienną, jaglaną, orkiszową, quinoa, ziarna amarantusa), strączki (fasolę, soczewicę, groszek, soję, ciecierzycę), nasiona i orzechy (dyni, sezamu, słonecznika itp.), różnorodne warzywa, owoce i kiełki, a także dobrej jakości olej, np. lniany, i przyprawy (musztarda, octy, np. balsamico, jabłkowy, czosnek, zioła, sos sojowy itp.). Warto również zainwestować w takie urządzania, jak blender, sokowirówka lub wyciskarka do soków, maszynka do szatkowania warzyw – nie są one niezbędne, ale z pewnością ułatwią życie najbardziej zapracowanym.

Dania wegetariańskie są proste, a co najważniejsze, smaczne i zdrowe. Większość, jak np. przepyszne zupy kremy z warzyw ugotowanych al dente czy warzywa duszone z kaszami, nie wymaga więcej niż 15–20 minut przyrządzania. Jeśli obawiasz się rezygnacji ze swoich ulubionych potraw, nie martw się. Istnieje wiele wegetariańskich odpowiedników typowych potraw – upieczenie chleba czy ciasta bez mleka i jaj nie stanowi już problemu. W Internecie powstaje coraz więcej stron i blogów, na których można znaleźć takie przepisy.

Na temat diety wegetariańskiej dostępna jest także szeroka literatura z ogromem nowych i ciekawych przepisów, opatrzona licznymi zdjęciami – przepisy na wegetariańskie pyszności znajdziesz np. w książce „Widelec zamiast noża” Gene’a Stone’a. Jeśli natomiast chciałbyś zgłębić temat diety roślinnej i jej wpływu na zdrowie, polecamy lekturę „Nowoczesnych zasad odżywiania” T. Colina Campbella.