Selen – jest to pierwiastek niezbędny do powstawanie enzymów o działaniu antyoksydacyjnym, zapobiegającym uszkadzaniu komórek, także tarczycy. Niedobór tego pierwiastka przyczynia się do zaburzeń w funkcjonowaniu układu odpornościowego. Uczestniczy on w przemianach hormonów tarczycy. Dobry źródłem selenu są orzechy brazylijskie – wystarczy już kilka sztuk, by zapewnić sobie jego dzienne zapotrzebowanie. Ponadto, jego dobry źródłem są grzyby takie jak: borowiki i pieczarki. Selen znajduje się też w większej ilości w dorszu, halibucie, makreli i innych rybach oraz sezamie.
Cynk – pierwiastek ten jest niezbędny do powstawanie i prawidłowego działania hormonu tarczycy – tyroksyny. Niedobór cynku może doprowadzić do niedoczynności tarczycy, spadku tempa metabolizmu (co może utrudniać spadek masy ciała) i osłabienie funkcjonowaniu układu odpornościowego. Dobrym źródłem cynku są pełnoziarniste produkty zbożowe oraz mięso. Dużą zawartością cynku odznaczają się m.in. zarodki i otręby pszenne, groch, pestki dyni, wołowina i żółtka jaj.
Witamina D – ma duże znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Witamina D występuje w niewielkiej ilości w żywności pochodzenia zwierzęcego. Jest ona produkowana także w wyniku działania promieni słonecznych na skórę – aby jednak jej skórna synteza zaszła należy, w naszym klimacie, wystawiać się na słońce minimum 15 minut, w letni ubraniu, w godzinach 10-15 – w okresie wiosenno-letnim. W okresie od września do kwietnia zalecana jest suplementacja tej witaminy. W przypadku osób chorych na chorobę Hashimoto może być zalecana suplementacja także przez cały rok.
Prawidłowo zbilansowana dieta w chorobie Hashimoto dostarcza brakujących składników pokarmowych, zabezpiecza organizm przed jego niedoborami oraz wycisza procesy zapalne, które mają pierwotną przyczynę w powstawaniu tej choroby autoimmunologicznej.
Co szkodzi tarczycy?
Dieta w chorobie Hashimoto musi wykluczać niektóre składniki pożywienia. Zalicza się tutaj m.in. tioglikozydy obecne w warzywach takich jak kapusty, brokuł, kalafior, jarmuż itp. Związki te mogą upośledzać przyswajanie jodu. Nie należy jednak z nich zupełnie rezygnować, a jedynie ograniczyć ich spożycie, ponieważ są cennym źródłem wielu pożądanych w diecie składników.
Niekorzystnie będzie działała także soja, ze względu na występowanie w niej dużych ilości izoflawnów utrudniających wchłanianie jodu oraz fitynianów ograniczających przyswajanie m.in żelaza i cynku. Fityniany znajdują się także w warzywach strączkowych i zbożach, m.in. kaszy jaglanej – te produkty również warto ograniczyć, ale nie eliminować z diety. Ze względu na częstsze w grupie chorych na chorobę Hashimoto występowanie celiakii i nadwrażliwości na gluten nie związanej z celiakią, może być konieczne odstawienie produktów zawierających gluten (zbóż glutenowych i produktów przetworzonych zawierających ten składnik).
W przypadku kazeiny – białka mleka, na które liczny odsetek społeczeństwa wykazuje reakcję alergiczną może być zasadne odstawienie mleka i jego produktów. Tłumaczy się to eliminacją składnika negatywnie oddziałującego na funkcjonowanie układu odpornościowego.
Bibliografia
- Stolińska H. I Wolańska D. Składniki pokarmowe istotne w niedoczynności tarczycy, Żywienie człowieka i metabolizm, 21012, XXXIX, nr 3, 221-231
- Omeljaniuk W.J, Dziamianowicz M., Naliwajko S.K, Bartosiuk E. Markiewicz-Żukowska R, Borawska H.B. Ocena sposobu żywienia pacjentek z chorobą Hashimoto, Bromat. Chem. Toksykol., XLIV, 2011, 3, str. 428-433
- Przybylik-Mazurek E., Hubalewska-Dudejczyk A., Huszno B. Niedoczynność tarczycy na tle autoimmunologicznym, Alergologia Immunologia 2007, tom 4, numer 3-4
- Jarosz M., Stolińska H., Wolańska D. Żywienie w niedoczynności tarczycy, Poradnik dla lekarzy i pacjentów, wyd. PZWL, Warszawa 2014
- Płudowski P , Karczmarewicz E. , Bayer M., Carter G. , Chlebna-Sokół D. , Czech-Kowalska J. , Dębski R. , Decsi T. , Dobrzańska A. , Franek E. , Głuszko P., Grant W.B., Holick M. F., Yankovskaya L., Konstantynowicz J, Książyk J.B, Księżopolska-Orłowska K, Lewiński A., Litwin M, Lohner M , Lorenc R.S , Łukaszkiewicz J., Marcinowska-Suchowierska E., Milewicz A., Misiorowski M, Nowicki M., Povoroznyuk V., Rozentryt P., Rudenka E., Shoenfeld Y, Socha P., Solnica B., Szalecki M., Tałałaj M., Varbiro S., Żmijewski M.A., 2013, Wytyczne suplementacji witaminą D dla Europy Środkowej — rekomendowane dawki witaminy D dla populacji zdrowej oraz dla grup ryzyka deficytu witaminy D, Endokrynologia Polska DOI: 10.5603/EP.2013.0012 Tom/Volume 64; Numer/Number 4/2013 ISSN 0423–104X
- Catassi C.,1Bai C. B., Bonaz B., Bouma G, Calabrò A., Carroccio A, CastillejoG. Ciacci C., Cristofori F. , Dolinsek J., Francavilla R., Elli R., Green P.,Holtmeier W., Koehler P., Koletzko S, Meinhold Sanders D., Schumann M., Schuppan D., Ullrich R.,Vécsei A.,Volta U, Zevallos V., Sapone A., Fasano A., 2013, Non-Celiac Gluten Sensitivity: The New Frontier of Gluten Related Disorders, Nutrients. 2013 Oct; 5(10): 3839–3853/
- Rostami K., Hogg-Kollars S., PhD studen, Anonymous, patient, 2012, A Patient’s Journey Non-coeliac gluten sensitivity, BMJ 2012;345:e7982,
- Volta U., De Giorgio R., 2012, New understanding of gluten sensitivity, Nat Rev Gastroenterol Hepatol., 2012 Feb 28;9(5):295-9
- Kryczyk J., 2015, Żywienie w chorobach tarczycy, Materiały dla uczestników kursu Nutri Center – Centrum Edukacji i Poradnictwa Żywieniowego
- http://www.endokrynologia.net/ (2015.07.22), Endokrynologia Poradnik dla pacjenta, dr med. Jacek Belomski – blog
2 Comments
Niesamowite, wszędzie piszą że w przypadku Hashimoto jod nie jest wskazany.
….tak więc choroba Hashimoto nie jest wynikiem braku jodu w organizmie a reakcją na jego obecność, dlatego zażywanie większych dawek tego minerału dodatkowo obciąża osłabiony gruczoł. To przez jod w chorobie Hashimoto gruczoł tarczycy powiększa się i staje się bardzo twardy w dotyku. Chory ma wtedy fatalne samopoczucie i jest kompletnie wyczerpany. O ile jod jest bardzo pożytecznym suplementem dla ludzi z niedoczynnością tarczycy o tyle staje się on niebezpieczny dla tych, którzy cierpią na chorobę Hashimoto.
Rzeczywiście, nadmiar jodu w diecie jest niekorzystny w chorobie Hashimoto, ale trzeba też pamiętać, że nadmiar każdego minerału czy witaminy nie jest korzystny w ogóle. Nadmiar czy niedobór jodu w diecie jest czynnikiem, który może mieć wpływ na rozwój wielu schorzeń tarczycy. W przypadku choroby Hashimoto zaś zdarza się, że nawet poziom, który przez większość zdrowych osób jest dobrze tolerowany, to u osób z chorobą Hasimoto już nie. Warto zwrócić także uwagę, że jod jest składnikiem w diecie Polaków, na który zapotrzebowanie jest najczęściej niepokrywane. W artykule zwrócono uwagę jakie składniki są istotne w schorzeniach tarczycy (w tym Hashimoto) i poprzez wskazanie produktów bogatych w jod chodziło tylko i wyłącznie o pokrycie zapotrzebowanie na ten składnik, a nie o przekraczanie tego zapotrzebowania (czyli nadmierną podaż).