Dietetyczna tarcza dla Twojej tarczycy

Zjawisko to jest niepokojące, zważywszy na fakt, że tarczyca kontroluje metabolizm całego organizmu, oddziałuje na stan każdego narządu. Nadczynna lub niedoczynna może mieć ogromny wpływ na nasze zdrowie i samopoczucie.

Oto niektóre objawy świadczące o zaburzeniach pracy tego gruczołu:

Pierwsze zapiski o leczeniu tarczycy pochodzą ze starożytnych Chin, gdzie już w roku 1600 p.n.e. opisano leczenie wola tarczycowego, czyli obrzęku lub powiększenia tarczycy powstającego na ogół w wyniku niedoboru jodu w organizmie. Z dysfunkcją gruczołu walczono wówczas przy użyciu glonów morskich i gąbki jako bogatych źródeł jodu.

Jak działa tarczyca?

Gruczoł tarczycy produkuje dwa główne hormony:

które wraz z krwią docierają do każdej komórki ciała. Trafiają one do mózgu, serca, wątroby, nerek czy skóry; kontrolują wykorzystanie tlenu i wpływają na sprawny metabolizm organizmu i produkcję energii. Syntezę hormonów tarczycy może zaburzać wiele leków, m.in. beta-blokery, pigułki antykoncepcyjne, inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny. Na ilość hormonów ma także wpływ odpowiednia dieta dla tarczycy.

Prawidłowa produkcja hormonu tarczycowego (mieszanka T3 i T4) w organizmie jest zależna od poziomu następujących składników:

• tyrozyny,
• jodu,
• witamin z grupy B,
• witaminy A,
• witaminy C,
• witaminy E,

• cynku,
• żelaza,
• magnezu,
• chromu,
• selenu,
• potasu.

Najważniejszą rolę pełnią dwa pierwsze. Jod pomaga komórkom wykorzystać hormony tarczycy i stymuluje gruczoł do ich wytwarzania, a także wspomaga detoksykację. O tym, jak ważnym to pierwiastek, najlepiej świadczy fakt, że w niektórych regionach, gdzie nie jest on szeroko dostępny, występuje zwiększona częstość występowania wola. Na szczęście jod możemy przyjmować w pokarmach i płynach – do jego najbogatszych źródeł należą tłuste ryby, owoce morza oraz glony. Występuje też w ziarnach, owocach, warzywach, orzechach i kiełkach

Tyrozyna to z kolei aminokwas endogenny, czyli wytwarzany przez organizm. To właśnie od niej zależy w dużym stopniu prawidłowe funkcjonowanie tarczycy i przysadki mózgowej. Wchodzi w skład wielu białek, jest prekursorem hormonów tarczycy, adrenaliny, noradrenaliny, melaniny. Brak tego aminokwasu wywołuje niedoczynność tarczycy, co może objawiać się zmęczeniem i wyczerpaniem.

Przez żołądek do zdrowia tarczycy

Nie od dziś wiadomo, jak ważne jest prawidłowe odżywianie w profilaktyce i leczeniu chorób degeneracyjnych, a do takich należą także choroby tarczycy. Warto poznać zatem kilka zasad, którymi warto się kierować w ustalaniu diety dla tarczycy.

Jedz tylko to, co toleruje Twój organizm
Wiele chorób tarczycy – np. choroby Gravesa i Hashimoto – to schorzenia autoimmunologiczne, czyli choroby, w których układ odpornościowy wytwarza przeciwciała (immunoglobuliny) skierowane przeciwko własnym tkankom.

Zdaniem dr. Brownsteina przyczyną tych dotykających około 20% populacji chorób są często – poza niedoborem jodu – nietolerancje pokarmowe. Wykazano, że uczulające lub nietolerowane przez organizm produkty działają jak czynniki stresu środowiskowego i zaburzają pracę tarczycy. Niestety, najczęściej fakt spożywania szkodliwych produktów pozostaje przez wielu pacjentów niezauważony aż do momentu zdiagnozowania choroby, tymczasem o identyfikację działającej destrukcyjnie żywności powinien zadbać każdy, komu zależy na zdrowiu, a zwłaszcza osoby mające genetyczne predyspozycje do chorób, także do chorób tarczycy. Określenie alergenów to punkt wyjścia diety dla tarczycy. Wykluczając pokarmy powodujące nietolerancje należy pić duże ilości wody, najlepiej filtrowanej, by usunąć z organizmu toksyny.

Upewnij się, że gluten Ci nie szkodzi
Jak pokazują badania, 43% pacjentów z celiakią (nietolerancją glutenu) cierpi także na wole tarczycowe. Jedzenie glutenu, który znajduje się w pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie, powoduje u nich uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego, co zaburza prawidłowe wchłanianie składników odżywczych z pożywienia. Aby wyeliminować z diety szkodliwy składnik, wspomniane zboża należy zastąpić prosem, gryką, quinoa czy amarantusem.

Zadbaj o równowagę kwasów tłuszczowych
Symptomy niedoczynności tarczycy są bardzo podobne do tych, jakimi objawia się zaburzenie równowagi eikozanoidów, czyli hormonów wydzielanych wewnątrzkomórkowo, zbudowanych z kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6.

W obydwu przypadkach widoczna jest zwiększona produkcja insuliny (hiperinsulinemia) powodująca niszczenie aktywnej postaci hormonu tarczycowego (T3), a tym samym zmniejszenie aktywności tarczycy. Przywracając równowagę eikozanoidów (poprzez zwiększenie ilości tych o działaniu przeciwzapalnym w stosunku do prozapalnych), jesteśmy w stanie kontrolować poziom insuliny. Utrzymując jej prawidłowy poziom, uchronimy z kolei hormony T3 przed zniszczeniem, co może wpłynąć na przywrócenie prawidłowej czynności gruczołu tarczycowego. Kluczową rolę w redukcji poziom „złych” eikozanoidów odgrywają prostaglandyny powstające z kwasów omega-3. Ich źródłem są m.in. ryby morskie oraz niektóre oleje np. lniany, rzepakowy czy sezamowy. Kwasów omega-6 dostarczają: warzywa, orzechy, ziarna. Właściwa proporcja jednych do drugich to 1,5:1, tymczasem w dzisiejszych dietach wynosi ona zwykle 10-20:1.

Cukier Cię nie pokrzepi
Choroby tarczycy to – obok nadmiaru cukru dodanego, nietolerancji niektórych pokarmów, przerostu drożdżaków (Candida Albicans) i stresu – częsta przyczyna hipoglikemii. W przypadku tej choroby niezbędna jest dieta zawierająca węglowodany złożone o niskim indeksie glikemicznym. Hipoglikemii towarzyszy nierzadko potrzeba spożycia kofeiny lub zapalenia papierosa, które stymulują produkcję adrenaliny zwiększającej poziom cukru we krwi. Równie często pojawia się potrzeba spożycia alkoholu jako szybkiej dostawy cukru. Niestety, alkohol, kofeina, nikotyna i biały cukier – jako produkty powodujące hipoglikemię – powinny zostać usunięte z diety osoby chorej na tarczycę.

Dodatkowo:

Jeśli cierpisz na niedoczynność tarczycy, ograniczaj niektóre składniki sprzyjające wzrostowi wola. Do takich należy tiomocznik, czyli związek organiczny będący antyhormonem tyroksyny (T4). Jego źródło stanowią m.in. kapusta, kalafior, brukselka, soja, orzeszki ziemne, rzepa czy brukiew. Obróbka termiczna zmniejsza zawartość tych substancji w produktach.

Jeśli Twój problem to nadczynność tarczycy, stosuj zasady „diety tarczycowej”, postaraj się jednak unikać źródeł amin, takich jak kapusta kiszona (histamina), ser (tyramina i tryptamina), banany (dopamina, norepinefryna) czy wino (histamina, tyramina). Szkodzić może też nadmiar soli jodowanej, nadmiar ryb, glonów czy suplementów diety zawierających jod.