Z raportu naukowców z Uniwersytetu w Chicago, opublikowanego 25 sierpnia w magazynie „Proceedings of National Academy of Science”, wynika, że bakterie jelitowe z grupy Clostridiachronią organizm przed alergiami pokarmowymi, stanowiącymi problem 15 milionów Amerykanów. Badanie, które w początkowej fazie przeprowadzono na myszach, miało na celu wypracowanie terapii probiotycznej dla nieuleczalnych dotąd postaci alergii, na które cierpi jedno na trzynaścioro amerykańskich dzieci.
Poprzez indukcję odpowiedzi immunologicznej, która uniemożliwia przedostawanie się alergenów z żywności do krwiobiegu, bakterie z grupy Clostridiaminimalizują ekspozycję na alergeny i zapobiega tym samym uczuleniu. To odkrycie stanowi kluczowy krok w stronę leczenia alergii pokarmowych i ma szansę zainicjować terapię probiotyczną działającą na dotychczas nieuleczalne postacie alergii.
Chociaż przyczyny alergii pokarmowych, objawiających się niekiedy śmiertelną odpowiedzią immunologiczną na żywność, nie są znane, to badania wykazały, że dla ich powstawania nie są obojętne współczesne praktyki higieniczne i żywieniowe, zakłócające naturalną kompozycję bakterii w jelicie. Zauważono np. że coraz większa zapadalność na alergie pokarmowe wśród dzieci (wzrost o około 50% między 1997 a 2011 rokiem) może mieć związek ze stosowaniem antybiotyków.
Bodźce środowiskowe, takie jak antybiotyki, wysoka zawartość tłuszczu w diecie, cesarskie cięcie, usuwanie powszechnych patogenów, nawet karmienie mieszankami mlecznymi, mogą mieć wpływ na mikroflorę jelitową. Nasze wyniki sugerują, że czynniki te przyczyniają się do coraz większej podatności na alergie pokarmowe. – główna autorka badania, dr Cathryn Nagler z Uniwersytetu w Chicago
Aby sprawdzić, jak bakterie jelitowe wpływają na alergie pokarmowe, zespół dr Nagler zbadał reakcję myszy na alergeny orzeszków ziemnych. Zwierzęta podzielono na dwie grupy: w pierwszej znalazły się osobniki urodzone i wyhodowane w sterylnych warunkach, tym z drugiej natomiast od urodzenia podawano antybiotyki znacznie redukujące florę bakteryjną jelit. Obie grupy myszy wykazywały silną odpowiedź immunologiczną, świadczącą o znacząco wyższym poziomie przeciwciał skierowanych przeciw alergenom orzeszka ziemnego niż ten, jaki obserwuje się u myszy mających bakterie jelitowe na normalnym poziomie.
Zaobserwowane u zwierząt uczulenie na alergeny pokarmowe odwrócono poprzez wprowadzenie do ich organizmów mieszanki bakterii Clostridia, które pomogły przywrócić inną dużą grupę bakterii jelitowych, Bacteroides, to zaś zaowocowało złagodzeniem uczulenia. Udowodniono tym samym, że bakterie z grupy Clostridiaodgrywają niepowtarzalną rolę w zakresie ochrony przed alergenami.
Aby zidentyfikować działający w obserwowanym procesie mechanizm obronny, zespół dr Nagler przeanalizował komórkową i molekularną odpowiedź immunologiczną na bakterie w jelitach. Analiza genetyczna ujawniła, że bakterie z grupy Clostridiazaktywowały wrodzone komórki odpornościowe do wytwarzania dużych ilości interleukiny-22 (IL-22), która zmniejsza przepuszczalność błony śluzowej jelit.
Chcąc sprawdzić prawdziwość swoich wniosków, badacze poddali myszy leczone antybiotykami terapii IL-22 lub skolonizowali ich jelita mieszanką bakterii Clostridia. Po ekspozycji na alergeny orzeszków ziemnych we krwi wszystkich zwierząt odnotowano obniżenie poziomu alergenów w porównaniu do grupy kontrolnej. Jednak poziomy alergenów znacznie wzrosły po podaniu przeciwciał neutralizujących IL-22, co pozwoliło uznać bakterie z grupy Clostridiaza czynnik sprawiający, że IL-22 zapobiega przedostawaniu się alergenów do krwiobiegu
Zidentyfikowaliśmy populację bakterii, które chronią przed działaniem alergenu uczulającego. Należy bowiem pamiętać, że aby nastąpiła reakcja uczuleniowa na alergen zawarty w żywności, musi on dostać się do krwi i wejść w interakcję z układem immunologicznym. – dr Nagler
Choć naukowcy z dumą prezentują wyniki swoich obserwacji, przestrzegają jednocześnie, że odkrycie może mieć jedynie znaczenie populacyjne i wymaga dalszych analiz. Zespół dr Nagler pracuje obecnie nad kolejnymi badaniami, których wyniki mogą przyczynić się do opracowania terapii probiotykami.
Jako mama wiem, jak straszne martwi się rodzic za każdym razem, kiedy dziecko bierze kęs jedzenia, na które może być uczulone. – doktor Nagler
Badania amerykańskich naukowców to szansa na krok do przodu w leczeniu alergii pokarmowej w innowacyjny sposób, skupili się oni bowiem nie na nie do końca poznanych mechanizmach odpowiedzi immunologicznej człowieka, ale na tworzeniu w jelicie naturalnej bariery zapobiegającej przedostaniu się alergenu do krwi.
