Okiem specjalisty: Odżywianie w upalne dni
Czym najlepiej ugasić pragnienie w upalne dni? Jak pić i jeść aby efektywnie nawodnić organizm? Na te i inne pytania odpowiada dietetyk CM VIMED Magdalena Zacharska
Wysoka temperatura za oknem oraz dni pełne słońca oprócz opalenizny kojarzą nam się z niezbyt pożądanym uczuciem wilgotnej skóry. Objaw ten, choć nie wydaje się być zbyt estetyczny, jest naturalnym mechanizmem regulującym temperaturę naszego organizmu. Kiedy temperatura ciała jest zbyt wysoka, ciało zaczyna się pocić, wydzielając wówczas przez gruczoły ekrynowe pot w celu obniżenia jej temperatury. W skład potu wchodzi woda i NaCl oraz amoniak, mocznik, kwas moczowy, witamina C i niewielkie ilości proteoglikanów.
Czynnikiem wywołującym zjawisko pocenia się nie musi być tylko wysoka temperatura ale również wzmożona aktywność fizyczna czy spożycie gorących i bardzo pikantnych pokarmów.
W ludzkim organizmie pot wytwarzany jest także przez gruczoły apokrynowe, znajdujące się w mieszkach włosowych, gdzie największa ich ilość znajduje się w pachwinach i pod pachami. Ten rodzaj potu wydzielany jest pod wpływem czynników emocjonalnych czy bólowych.
W wyniku procesu pocenia się organizm pozbywa się przede wszystkim wody, z której składa się w 65%. Tempo utraty wody może być różne a znaczny spadek jej zawartości w organizmie może prowadzić do śmierci w ciągu kilkudziesięciu godzin. 2-3% niedostatek wody istotnie wpływa na zmniejszenie objętości i zwiększenie gęstości krwi, obniża koncentrację, wydłuża czas reakcji na bodziec, odpowiada za uczucie znużenia i zmęczenia, czy bóle głowy. W przypadku zwiększonego wydalania wody z organizmu (m.in. poprzez pocenie się) organizm uaktywnia mechanizmy kompensujące, które prowadzą do zmniejszenia dobowej produkcji moczu w ilości nie przekraczającej objętości 300-400ml.
Jeśli zmniejszenie diurezy ma charakter ciągły, dochodzi wówczas do zatrucia organizmu przez produkty metabolizmu białek, głównie mocznika i kreatyniny. Mechanizm ten nie jest więc idealnym rozwiązaniem a jedynie chwilowym sposobem radzenia sobie organizmu z brakiem podaży płynów. Jedyną i słuszną drogą utrzymania prawidłowego funkcjonowania całego organizmu w przypadku intensywnego pocenia się jest odpowiednia podaż wody i innych płynów wraz z dietą.
Oprócz wzmożonej utraty wody wraz z potem wydzielane są także składniki mineralne takie jak sód i potas, których znaczna utrata może doprowadzić do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Niedobór związków mineralnych może powodować osłabienie, problemy z ciśnieniem krwi, a nawet utratę przytomności. Z tych powodów w okresach bardzo wysokich temperatur szczególna uwagę powinniśmy zwrócić na naszą dietę.
Wzmożone pragnienie najlepiej ugasić wodą mineralną lub słabymi naparami herbat owocowych w ilości co najmniej 2,5l dziennie.
Wypijane bardzo często w gorące dni piwo oprócz działania odwadniającego oraz podobnie jak słodzone soki – kalorycznego, niestety nie nawodnią odpowiednio naszego organizmu. Bardzo ważna jest również technika picia, czyli powoli, małymi łyczkami ale za to często i nawet wtedy kiedy nie czujemy pragnienia czy suchości w jamie ustnej.
Obecnie na rynku dostępnych jest wiele rodzajów wód, które przede wszystkim różnią się stopniem zawartości składników mineralnych. I tak woda źródlana zawiera niewiele minerałów korzystnych w naszej diecie, woda mineralna – co najmniej 1000mg/l, a woda lecznicza także co najmniej 1000mg/l ale dodatkowo posiada udowodnione właściwości lecznicze.
Dla dzieci oraz osób dorosłych najwłaściwsze do picia są wody mineralne.
W upalne dni szczególną uwagę powinnyśmy zwrócić na świeżość kupowanych produktów spożywczych.
Wysoka temperatura oraz wilgotność sprzyja rozwojowi bakterii chorobotwórczych i pleśni, co może dla nas skończyć się zatruciem pokarmowym czy biegunką doprowadzając do odwodnienia organizmu.
Pamiętajmy, że pocenie się jest zjawiskiem naturalnym i pożądanym przez organizm. Ważne tylko aby bilans wody w organizmie nie był ujemny (zbyt mała podaż płynów w stosunku do traconej wody przez organizm), dlatego przy zwiększonym poceniu się w upalne dni należy szczególnie zwrócić uwagę na odpowiednią modyfikację diety aby w pełni pokryć zapotrzebowanie organizmu na tracone składniki mineralne oraz wodę.
