Cukier ma wiele twarzy - czy jest się czego obawiać?

Cukier kryje się pod wieloma nazwami

Sorbitol, acesulfam K, aspartam… bo właściwie ile nazw ma popularny od stuleci cukier? Wiele. A dziś znajdziemy go niemal w każdym produkcie spożywczym, z czego często nie zdajemy sobie sprawy, bo nazwa do nazwy niestety nieintuicyjna i niepodobna. A organizacja WHO ostrzega – cukier powinien stanowić jedynie 10% przyjmowanych kalorii dziennie!

Producenci żywności używają trzech rodzajów cukrów: syntetycznych, półsyntetycznych i naturalnych. O ile niektóre nazwy cukru są nam na ogół znane, to inne są nam zupełnie obce. Dlatego warto poznać imię wroga i sprawdzać sukcesywnie jego zawartość na etykietach produktów spożywczych oraz ograniczyć jego przyjmowanie – nieważne pod jaką postacią się kryje.

Acesulfam K (E 950) to syntetyczny cukier

Do syntetycznych, a więc sztucznych cukrów należy nieszczęsny Acesulfam K. Jest on ekstramalnie słodki, bo prawie 200 razy bardziej od sacharozy, a dodatkowo nie zawiera kalorii. Charakteryzuje się tym, że jest odporny na wysokie temperatury. Najczęściej spotkamy go w kupnych wypiekach – ciastach i ciasteczkach. Producenci dodają go również do produktów mlecznych, lodów deserów i oznaczają te produkty bardzo sprytnie, jako wolne od cukru. Chociaż Acesulfam K został dopuszczony do stosowania przez Unię Europejską i uważa się, że nie jest szkodliwy dla zdrowia, naukowcy alarmują, by tak ochoczo nie sięgać po żywność, która go zawiera. Niektórzy z nich uważają, że może on powodować nadpobudliwość, bóle głowy czy wysypkę. Tak więc lepiej ograniczyć jego spożycie do minimum.

Sorbitol lub syrop sorbitolowy (E 420) to cukier występujący w wielu produktach spożywczych

Należy on do półsyntetycznych środków słodzących. W postaci naturalnej występuje, w niektórych owocach: jabłkach, gruszkach i śliwkach. Jednak dodawany do żywności kryje się pod postacią cukru sztucznego. Gama produktów, których ulepsza smak jest bardzo szeroka, od czekolad, czekoladek, batoników, przez gumy do żucia, suszone owoce, musztardy, sosy, aż po niektóre mrożone ryby! Nadmierne spożycie powoduje bardzo nieprzyjemne dolegliwości: biegunkę, wzdęcia, bolesne skurcze jelit, bóle brzucha, gazy, zaburzenia trawienia, a nawet może niekorzystnie wpłynąć na układ nerwowy.

Syrop glukozowo-fruktozowy to popularny zamiennik cukru

Ten bardzo kontrowersyjny produkt, jest dodawany niemal do każdej żywności, jaką znajdziemy na półkach sklepowych. Jest łatwy w przechowywaniu i tani w produkcji. Znajdziemy go w płatkach śniadaniowych, alkoholu, serkach, jogurtach, słodyczach, napojach gazowanych, dżemach, keczupach, itd. Wini się go o powodowanie wielu poważnych schorzeń – otyłości, chorób układu sercowo-naczyniowego, cukrzycy typu 2, a nawet o stłuszczenie wątroby.

Powstaje on z ze skrobi kukurydzianej lub pszenicznej. W 42-55% składa się z fruktozy i 45-48 z glukozy. Dlaczego jednak uznaje się go za tak szkodliwy? Ponieważ jest to substancja wysoko przetworzona. Wpływa także na leptynę, hormon odpowiadający za uczucie głodu, który wysyła sygnał do mózgu i informuje go, że głód został zaspokojony. Problem polega jednak na tym, że pod wpływem syropu glukozowo-fruktozowego sygnał nie zostaje wysłany – jedząc nie przestajemy być głodni, a wręcz przeciwnie, mamy ochotę na więcej.

Aspartam (E 951) to powszechnie stosowany słodzik

Jeden z popularniejszych, syntetycznych produktów słodzących. Główny składnik większości słodzików, napojów dietetycznych, napojów energetycznych, a nawet używany jako substancja słodząca w lekach dla dzieci. Podobnie, jak Acesuflam K jest bardzo słodki i o niskiej zawartości kalorii, bo jedynie 4 kcal na gram. Aspartam jednak ze względu na zawartość fenyloalaniny w składzie może wywoływać bóle głowy, nadpobudliwość, agresję, uczucie zmęczenia, arytmię serca i migreny. Dodatkowo, dodawany do ciepłych napojów (wystarczy 30 st. C) lub poddany obróbce termicznej wytwarza związki rakotwórcze. Powstałe w ten sposób formaldehyd i kwas mrówkowy stymulują rozwój komórek karcerogennych.

Fruktoza to cukier naturalnie występujący w owocach

Fruktozie przypisuje się wzmożone wytwarzanie trójglicerydów we krwi, a zwiększona ich ilość zwiększa ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego. Może także przyczyniać się do uszkodzenia wątroby. Jest to jednak prawda w przypadku fruktozy półsyntetycznej dodawanej przez producentów żywności do słodyczy czy wypieków. Nie dotyczy to jednak fruktozy pochodzenia naturalnego, ze świeżych owoców, niektórych warzyw oraz miodu. Fruktoza występująca naturalnie jest częścią kompleksu odżywczego, zwierającego m.in. witaminy, minerały, enzymy i błonnik. Natomiast, oddzielona od reszty i spożywana w nadmiarze może powodować wyżej wymienione dolegliwości.

Maltodekstryna to popularny zamiennik cukru.

Maltodekstryna to znana wszystkim skrobia modyfikowana

Ta tajemniczo brzmiąca nazwa, to skrobia modyfikowana. Powstaje m.in. ze skrobi ziemniaczanej, ryżowej i kukurydzianej. To węglowodan złożony, jednak w przeciwieństwie do większości z nich, bardzo szybko się rozkłada, zmieniając się w glukozę. Osoby odchudzające się, doskonale zdają sobie sprawę, że produkty błyskawicznie podnoszące poziom cukru we krwi powodują uczucie głodu. Tym samym jemy więcej i częściej, i dokładamy sobie dodatkowych kilogramów. Maltodekstryna posiada właściwości nie tylko słodzące, ale również spulchniające, zagęszczające i wiążące. Dlatego dodawana jest do ciast, ciastek, deserów oraz sosów, majonezów i suplementów diety.

Laktoza to naturalnie występujący cukier.

Laktoza to inaczej cukier mleczny

To cukier mleczny i powszechnie uważa się, że występuje tylko w nim. Laktoza, to węglowodan złożony składający się z jednocukrów: z glukozy i galaktozy. I chociaż laktoza nie jest zbyt słodkim cukrem (w porównaniu do sacharozy jest 5 razy mniej słodka), to posiada inne właściwości. Po dodaniu laktozy produkt staje się bardziej lepki i zwarty, a dodatkowo nie zmienia smaku potrawy. Dlatego laktozę znajdziemy m.in. w wyrobach cukierniczych, wędlinach, kawie rozpuszczalnej i lekach. Na laktozę w składzie powinny więc uważać osoby, które cierpią na nietolerancję laktozy.

Dekstroza to inaczej glukoza

To cukier prosty, który naturalnie występuje w owocach i miodzie. Na skalę przemysłową produkuje się go za pomocą procesu zwanego hydrolizą enzymatyczną lub kwasową. Dekstroza to substancja, która w bardzo szybkim tempie podnosi poziom cukru we krwi, a następstwem tego jest wilczy apetyt i niepohamowane napady głodu. Cukier ten znajdziemy w wielu produktach – jogurtach, owocowych maślankach, serkach homogenizowanych, sokach, przetworach owocowych i słodyczach.