Nadciśnienie tętnicze – krótka droga do zawału i udaru
Dane są alarmujące – już co 4 Polak cierpi na nadciśnienie tętnicze, a co 2 znajduje się w grupie ryzyka i zachoruje na nie w ciągu kilku lat! Jest się o co martwić, gdyż według statystyk to właśnie nadciśnienie jest główną przyczyną zawału serca i udaru mózgu. Jeśli jednak zmienimy swoje nawyki żywieniowe to istnieje duża szansa, że z tej walki wyjdziemy zwycięsko.
Co to jest nadciśnienie tętnicze?
Ciśnienie krwi to siła, z jaką krew naciska na ściany naczyń krwionośnych. Gdy siła ta jest zbyt duża, a ma to miejsce w przypadku zbyt wysokiego ciśnienia krwi, powoduje to uszkodzenia śródbłonka – delikatnej warstwy wyścielającej od wewnątrz naczynia krwionośne. W miejscach urazu, tworzy się „plaster ochronny”, czyli blaszka miażdżycowa. Z biegiem czasu powoduje to zwężenie światła naczynia, co ostatecznie kończy się tym, że krew nie może przepływać przez zmienione naczynie. Zablokowanie przepływu krwi ma miejsce również wtedy, gdy blaszka miażdżycowa odlepi się od ściany naczynia i całkowicie je zatka. Gdy taka sytuacja pojawi się w okolicach serca, następuje niedokrwienie serca, czyli zawał mięśnia sercowego. Natomiast zablokowanie przepływu krwi może pojawić się również w mózgu, co powoduje udar niedokrwienny mózgu. Niestety, aż 90% osób z udarem mózgu ma nadciśnienie tętnicze! Każdy wzrost ciśnienia skurczowego o 20 mmHg lub rozkurczowego o 10 mm Hg, od wartości prawidłowych, wiąże się z 2-krotnym wzrostem ryzyka zgonu z powodu udaru mózgu!
Kiedy rozpoznajemy nadciśnienie tętnicze?
Nadciśnienie tętnicze rozpoznajemy, gdy średni pomiar ciśnienia krwi jest równy lub wyższy 140 mmHg dla ciśnienia skurczowego (górne) oraz 90 mmHg dla rozkurczowego (dolne). Optymalne wartości wynoszą 120/80 mmHg. Nawet niewielkie odchylenia od tej wartości powinny wzbudzić czujność.
Możesz ochronić się przed nadciśnieniem i jego powikłaniami – poznaj 5 ważnych kroków!
1 Jedz zdrowo
Dieta regulująca ciśnienie krwi powinna być obfita w warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, nasiona, orzechy oraz ryby. W bardzo ograniczonych ilościach można spożywać chude mięso. Skąd wiemy, że taka dieta działa? Dieta powinna być bogata w potas, który działa przeciwnie do sodu, powodując obniżenie ciśnienia krwi. Magnez i wapń, odgrywają rolę w regulacji ciśnienia krwi. Duże ilości tych pierwiastków można znaleźć w owocach, warzywach, nasionach roślin strączkowych, ziarnach zbóż i rybach. Nie zapominajmy jednak o procesach zapalnych, które mogą powodować takie stany w naszym organizmie. Warto zrobić w tej sytuacji kompleksowy cytotoksyczny test nietolerancji pokarmowej, który będzie mógł dać nam obraz tego, jaka żywność powoduje u nas stan zapalny i jakie produkty należy ograniczyć, albo wykluczyć w walce z nadciśnieniem.
2 Ogranicz spożycie soli
Nadmiar sodu przyczynia się do zwiększenia ciśnienia krwi. Najwięcej sodu dostarczamy do organizmu wraz z solą. Należy pamiętać, że każdy z nas ma indywidualną wrażliwość na zawartość soli w diecie, która jest warunkowana genetycznie. Uważa się, że osoby z nadciśnieniem powinny obniżyć spożycie soli. Dlatego niezależnie od tego, ile obecnie spożywasz soli, postaraj się ograniczyć jej ilość w diecie. Po ok. 1 tygodniu sprawdź, jakie masz ciśnienie krwi. Jeżeli nadal jest za wysokie dalej ograniczaj jej spożycie, jeżeli natomiast jest w zakresie prawidłowym – oznacza to, że taki poziom spożycia soli jest dla Ciebie odpowiedni.
3 Rzuć palenie i zrezygnuj ze spożywania alkoholu
W celu zmniejszenia ryzyka rozwoju nadciśnienia tętniczego, konieczne jest rzucenie palenia. Każdy wypalony papieros powoduje wzrost ciśnienia krwi! Uszkadza również naczynia krwionośne, a w połączeniu z już istniejącym nadciśnieniem przyczynia się do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Zaprzestanie palenia zmniejsza ryzyko zawału serca w ciągu 2-3 lat do poziomu obserwowanego u osób, które nigdy nie paliły. Spożywanie alkoholu, również nie jest wskazane dla osób, które dbają o prawidłowy poziom ciśnienia krwi. Wraz ze wzrostem ilości wypijanego alkoholu, wzrasta również ciśnienie krwi. Obserwuje się to niezależnie od płci, wieku czy stosowanej diety. Synergistyczne działanie alkoholu i zwiększonego ciśnienia krwi może przyczynić się do wystąpienia udaru.
4 Postaw na ruch
U osób regularnie uprawiających aktywność fizyczną ryzyko wystąpienia nadciśnienia jest mniejsze. Tym samym średni i wysoki poziom aktywności fizycznej związany jest z redukcją ryzyka wystąpienia udaru aż do 64%! Zarówno zajęcia aerobowe, jak i siłowe obniżają ciśnienie krwi. Nawet 30 minut spaceru 3-4 razy w tygodniu wpływa regulująco na ciśnienie krwi. Regularna aktywność fizyczna dodatkowo zmniejsza poziom stresu oraz napięcia dnia codziennego. U osób zmagających się z przewlekłym stresem psychicznym występuje zwiększony poziom hormonów stresowych (adrenaliny, noradrenaliny). Ich nadmiar w organizmie, prowadzi do podniesienia ciśnienia krwi. Powtarzające się reakcje stresowe, uszkadzają naczynia krwionośne i utrwalają nadciśnienie tętnicze. A u niektórych osób gwałtowny stres może spowodować skurcz naczyń krwionośnych doprowadzając do zawału serca. Pomocne mogą być techniki relaksacyjne i medytacja, które w znacznym stopniu obniżają ciśnienie krwi już po kilku tygodniach stosowania.
5 Badaj się
Ważne jest, aby regularnie badać poziom ciśnienia krwi. To bezinwazyjne badanie pomoże nam zorientować się, czy utrzymuje się ono na odpowiednim poziomie. Warto również wykonać badanie genetyczne, które wskaże, czy w naszych genach mamy zapisaną predyspozycję do zwiększonego ciśnienia krwi. Wiedza ta jest bezcenna, ponieważ na wczesnym etapie możemy podjąć działania zmierzające do ochrony naszego zdrowia przed niekorzystnymi skutkami wysokiego ciśnienia krwi.
Bibliografia
- Heleniak G., Jabłoński E., Kaźmierczak U., Leczenie niefarmakologiczne nadciśnienia tętniczego — modyfikacja żywienia Część II. Składniki mineralne: sód, potas, wapń i magnez w diecie osób z nadciśnieniem tętniczym, Arterial Hypertension 2002, vol. 6, nr 2, str 123–132
- Svetkey L.P., Simons-Morton D., Vollmer W.M., Effects of Dietary Patterns on Blood Pressure: Subgroup Analysis of the Dietary Approaches to Stop Hypertension (DASH) Randomized Clinical Trial, Arch Intern Med. 1999;159(3):285-293
- Banecka-Majkutewicz Z., Dobkowska M., Wichowicz A., Analiza czynników ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu, Ann.Acad.Med.Gedan, 2005, 35, 207-216
- Wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia. „Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym—2011 rok.” Nadciśnienie Tętnicze 4 (2011)
- Chong Do Lee, Folsom A.R., Blair S. N., Physical Activity and Stroke Risk, Stroke, 2003; 34: 2475-2481
- Moryś J., Jeżewska M., Rynkiewicz A., Znaczenie stresu w patogenezie nadciśnienia tętniczego. Część I, Nadciśnienie Tętnicze, 2005, tom 9, nr 1
- Hillbom M., Saloheimo P., Juvela S., Alcohol Consumption, Blood Pressure, and the Risk of Stroke, Current Hypertension Reports, 2011, 13 (3) 208-213
- Jankowski P., Kawecka-Jaszcz K., Jastrzębski M., Pierwotna prewencja nadciśnienia tętniczego u kobiet, Folia Cardiol, 2001, 8, 25-36
