Już co piąta para w Polsce nie może mieć dziecka z powodu niepłodności! Ta tendencja dramatycznie narasta, stanowiąc ogromny problem w ujęciu psychologicznych i społecznym. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na całym świecie niepłodność dotyczy już 48,5 mln par. Lekarze często nie potrafią pomóc w rozwiązani problemu. Czy naprawdę nie ma nadziei dla ludzi pragnących mieć dziecko? A może wystarczy zmiana stylu życia, wprowadzenie diety? Co robić, gdy wszystkie metody zawiodły?
Na początek trochę teorii. Niepłodność dotyka zarówno kobiety jak i mężczyzn, w dodatku z podobną częstotliwością. Stwierdza się ją gdy ciąża nie pojawia się w okresie roku starań, mimo regularnego współżycia (2-3 razy w tygodniu) bez wykorzystania metod antykoncepcyjnych.
Do najczęściej spotykanych przyczyn niepłodności kobiecej należą:
- Zaburzenia owulacji, wynikające z zaburzeń hormonalnych. Opóźnione uwalnianie lub nieodpowiednia ilość estrogenów, hormonu lutenizującego (LH) oraz hormonu folikulotropowego (FSH)
- Zespół policystycznych (wielotorbielowatych) jajników (PCOS). Występuje on u co piątej kobiety i jest główną przyczyną niepłodności kobiecej. W 70% przypadków PCOS powiązany jest z otyłością i współistniejącą insulinoopornością chorej
- Zaburzenia ze strony macicy i szyjki macicy, tj. mięśniaki, polipy, nieprawidłowa budowa szyjki macicy, wrogość śluzu w stosunku do spermy
- Pełna lub częściowa niedrożność jajowodów
- Endometrioza. Objawiająca się przerostem komórek macicy w miejscach gdzie ich nie powinno być, np. w obrębie jajników i jajowodów, prowadząc m.in. do zrostów, uszkodzeń i niedrożności jajowodów
- Nieprawidłowa odpowiedź ze strony układu odpornościowego, który atakuje plemniki lub zapłodnioną komórkę jajową
- Niepłodność dietozależna spowodowana niedożywieniem, spotykana zarówno u kobiet z niedowagą jak i otyłością. Niedobór każdej jednej witaminy czy składnika mineralnego może być przyczyną problemów z zajściem w ciążę
- Nadmiar tkanki tłuszczowej, która wydziela prozapalne i prozakrzepowe substancje tzw. adipokiny upośledzające owulację oraz utrudniające prawidłowy rozwój zarodka
Przyczyny niepłodności męskiej:
- Niska liczebność plemników
- Defekty w budowie plemników, tj. nieprawidłowy kształt główki, witki może utrudniać zapłodnienie
- Skręcenie powrózka nasiennego co utrudnia przedostanie się spermy z jąder do penisa
- Nieprawidłowa odpowiedź ze strony układu odpornościowego, który atakuje plemniki
- Stres oksydacyjny wywołany przez wolne rodniki. Stwierdza się u 30-80% niepłodnych mężczyzn. Plemniki są bardzo podatne na uszkodzenia ze strony wolnych rodników, dlatego im więcej w diecie przyszłego taty przeciwutleniaczy (pochodzących z warzyw i owoców), które chronią je przed wolnymi rodnikami, tym lepsze parametry spermy takie jak, objętość oraz ruchliwość i budowa plemników.
- Nadmiar tkanki tłuszczowej, która wpływa na obniżenie poziomu męskich hormonów i wzrost żeńskich oraz na wzrost ilości wolnych rodników
Jedną z metod leczenia niepłodności jest metoda in vitro, czyli pozaustrojowego (w warunkach laboratoryjnych), zapłodnienia komórki jajowej, a następnie jej implantacja do organizmu kobiety. Od lipca 2016 roku metoda ta przestała być finansowana z budżetu państwa, co znacząco utrudnia wielu niepłodnym parom poczęcie dziecka. Warto jednak zwrócić uwagę, że metoda ta nie działa przyczynowo na problem braku płodności. Wielokrotnie z powodu braku ustalonej przyczyny niepłodności nawet zapłodnienie in vitro nie przynosi pozytywnych rezultatów w postaci ciąży. W większości przypadków wymienione wcześniej przyczyny niepłodności, z wyjątkiem anatomicznych trudności jak np. niedrożność jajowodów lub nasieniowodów, mogą być naprawione dzięki zmianom stylu życia!
Obszarem tym zajmuje się Medycyna Stylu Życia, czyli medycyna XXI wieku, wykorzystująca najnowsze osiągnięcia nauki, właściwą obszerną diagnostykę oraz modyfikacje stylu życia skupiająca się przede wszystkim na przyczynowym leczeniu chorób.
Kluczem do prawidłowo działającego systemu rozrodczego jest odpowiednie dostarczenie składników odżywczych, a to zależy od kondycji Twojego przewodu pokarmowego. Jesteś tym co jesz, a dokładniej tym co Twoje ciało jest w stanie strawić i wchłonąć. Możesz jeść zdrowo i jednocześnie nie trawić tego dostatecznie dobrze, a co za tym idzie nie wchłaniać efektywnie składników odżywczych. Składniki odżywcze są esencjonalne dla prawidłowego funkcjonowania komórek, produkcji hormonów, enzymów i utrzymania Twojego organizmu w zdrowiu. Twój przewód pokarmowy to około 8 metrowy kanał, o powierzchni 300m2, otwarty na wejściu i na wyjściu, rozpoczynający się jamą ustną, a kończący odbytem, stanowiący największą powierzchnię kontaktu z czynnikami zewnętrznymi. W celu ochronnym, wyściełany jest on śluzówką, która stanowi barierę pomiędzy tym co może do przewodu pokarmowego trafić, w tym przed szkodliwymi substancjami, a układem krwionośnym. Tylko substancje odżywcze takie jak witaminy, aminokwasy, glukoza, kwasy tłuszczowe i składniki bioaktywne powinny móc przekroczyć tę barierę. Większe cząsteczki powinny zostać wydalone bez szkody dla zdrowia. Jednak istnieje wiele czynników, które uszkadzają barierę jelitową, prowadząc do zespołu nieszczelnego jelita (ang. leaky gut syndrome), następnie większe cząsteczki są w stanie przeniknąć do układu krwionośnego, aktywując system odpornościowy do walki. Komórki układu odpornościowego traktują pokarm jako wroga, powstaje nietolerancja pokarmowa, organizm nie jest w stanie wchłonąć składników odżywczych z tego pożywienia, a jego dalsze spożywanie prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego.
W przewlekłym stanie zapalnym i przy niedostatecznym odżywieniu na poziomie komórkowym, system rozrodczy zawodzi. Zaburzeniu ulega funkcjonowanie podwzgórza, przysadki, jajników i macicy, co ma wpływ na rozregulowanie gospodarki hormonalnej.
Wśród czynników rozszczelniających barierę jelitową i prowadzących do nietolerancji pokarmowych należy wymienić:
- Dodatki do żywności, pestycydy, leki, przerost grzybów z rodzaju Candida, nadmierna konsumpcja glutenu
- Zaburzenia składu mikroflory jelitowej, wynikające z ubogiej w błonnik i bogatej w cukru proste diety, przyjmowania antybiotyków, leków antykoncepcyjnych, hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) i przewlekłego stresu
- Toksyny wydzielane przez pasożyty, grzyby, chorobotwórcze bakterie
- Przeciążona wątroba i trzustka i wynikająca z tego niedostateczna produkcja enzymów trawiennych potrzebnych do rozłożenia dużych cząsteczek na małe, łatwo przyswajalne
- Niedobór kwasu żołądkowego, niezbędnego do strawienia pokarmu i unieszkodliwienia niektórych szkodliwych bakterii i pasożytów, wynikający m.in. z przyjmowanych leków
Rozwiązania Medycyny Stylu Życia w celu odżywienia organizmu i wyregulowania gospodarki hormonalnej aby zwiększyć szanse na poczęcie, to przede wszystkim:
- Dobre zbilansowanie diety, bogatej w składniki odżywcze, przeciwutleniacze, przy jednoczesnej eliminacji produktów wywołujących nietolerancje pokarmowe
- Ustabilizowanie poziomu glukozy i insuliny we krwi, co jest kluczowe w przypadku niepłodności spowodowanej zespołem policystycznych jajników (PCOS)
- Normalizację poziomu tkanki tłuszczowej, nasilającej stany zapalne i wpływającej na produkcję hormonów płciowych
- Detoksykację organizmu poprzez detoksykację układu limfatycznego i wątroby – kluczowego narządu oczyszczającego organizm, neutralizującego toksyny i uczestniczącego w procesach trawiennych
- Pobudzenie i usprawnienie krążenia limfatycznego i krwionośnego zapewniającego odpowiedni transport tlenu oraz składników odżywczych do wszystkich komórek, w tym komórek narządów rodnych oraz efektywne odprowadzanie z organizmu szkodliwych substancji produkowanych przez komórki
- Przywrócenie naturalnej równowagi składu mikroflory jelitowej poprzez odpowiednie odżywianie, oczyszczanie jelit oraz indywidualną terapię mikrobiologiczną
- Redukcję stresu poprzez lepsze nim zarządzanie: np. medytacja, joga, ćwiczenia oddechowe
- Włączenie dostosowanej do swoich możliwości aktywności fizycznej
- Rezygnację z palenia i picia alkoholu
- Poprawa nawodnienia organizmu
- Ograniczenie ekspozycji na szkodliwe substancje ze środowiska takie jak: metale ciężkie, pestycydy, dioksyny, substancje pochodzące z tworzyw sztucznych m.in. bisfenol A
- Zadbanie o regularne rytmy dobowe takie jak sen, pory spożywanych posiłków, praca
Historia naszego pacjenta:
35 letni mężczyzna. Pacjent rozpoczął terapię fenotypową w grudniu 2015 roku. Przeprowadził szczegółową diagnostykę polegającą na zbadaniu nietolerancji pokarmowych oraz parametrów morfologicznych i biochemicznych krwi. Na podstawie uzyskanych wyników, wprowadzono indywidualny plan żywienia wykluczający nietolerancje pokarmowe oraz zmierzający do trwałej zmiany nawyków żywieniowych i stylu życia. Wdrożono aktywność fizyczną. Przeprowadzono detoksykację organizmu poprzez oczyszczanie wątroby oraz dogłębne dotlenianie organizmu na poziomie komórkowym, w wyspecjalizowanej hiperbarycznej komorze tlenowej (HBOT). Tlen podawany w warunkach wysokiego ciśnienia, poprzez dotlenienie i rozrzedzenie krwi wywołuje lepsze ukrwienie wszystkich organów i narządów, w tym narządów płciowych, stymuluje produkcję komórek macierzystych, które przekształcają się w nowe zdrowsze komórki rozrodcze.
