Co to jest RLS?

[info]
Zespół niespokojnych nóg (RLS – z ang. Restless Legs Syndrome) jest zaburzeniem ze strony układu nerwowego, powodującym uczucie zmęczenia i niepokoju w kończynach. Ten niedoceniany problem zdrowotny dotyka około 10% populacji. Charakterystyczną cechą tego schorzenia jest jego ustępowanie lub znaczne złagodzenie pod wpływem ruchu. Z uwagi, że objawy nasilają się w nocy, pacjentom zmagający się z RLS często towarzyszy bezsenność i przewlekłe zmęczenie.
[/info]

Jakie są przyczyny zespołu niespokojnych nóg?

Przyczyna RLS nie jest znana. Zdaniem ekspertów w tej dziedzinie schorzenie to ma związek z niedoborem dopaminy w mózgu oraz zaburzeniami gospodarki żelazem. Kluczową rolę odgrywa też genetyka oraz nieprawidłowy styl życia. Zespół bywa dziedziczony autosomalnie.

Istnieje wiele schorzeń związanych z zespołem niespokojnych nóg, w tym niedokrwistość, cukrzyca, otyłość, schyłkowa niewydolność nerek, choroba Parkinsona, a nawet ciąża. Powyższe przypadki dotyczą mniejszości chorych, jednak ich leczenie, może pomóc w walce z dokuczliwymi objawami RLS.

Kto choruje?

Nikt nie zna prawdziwej liczby chorych na RLS. Problem dotyczy około 10% populacji, a koło 2% do 3% cierpi na umiarkowaną lub ciężką postać, której objawy znacznie wpływają na jakość życia.

Dotychczasowo wiadomo, że:

Kobiety dotknięte są nieznacznie częściej niż mężczyźni.
Ciężka postać choroby dotyka osoby w wieku średnim lub starsze.
Członków rodziny osób chorych objawy dopadają zwykle w wieku młodszym, ale postępują powoli.

Objawy

Osoby z zespołem niespokojnych nóg skarżą się na uczucie „niepokoju” w nogach (a czasami w rękach lub innych częściach ciała) i nieodpartą chęć poruszania nogami w celu złagodzenia tego wrażenia. Odczucia są trudne do opisania: uczucie dyskomfortu, swędzenie, kłucie, mrowienie, uczucie ciężkości, intensywnego przepływu krwi w żyłach. Są one zwykle silniejsze w spoczynku, zwłaszcza w pozycji leżącej lub siedzącej. Długotrwałe objawy mogą powodować stres i bezsenność.

Nasilenie objawów RLS waha się od łagodnych do nie znośnych, są zwykle gorsze w godzinach wieczornych i nocnych i mniej poważne w godzinach porannych. Dla niektórych osób objawy mogą powodować poważne zaburzenia snu, które mogą w istotny sposób pogarszać jakość życia.

RLS bywa często nierozpoznane lub błędnie rozpoznane. U wielu osób jest diagnozowana dopiero od 10 do 20 lat po wystąpieniu objawów. Wcześnie zdiagnozowane, RLS często może być skutecznie leczony.

Przyczyny

W większości przypadków lekarze nie znają przyczyn, jednak podejrzewają, że geny odgrywają kluczową rolę. Około połowa osób z RLS ma również chorego członka rodziny. Inne czynniki związane z rozwojem lub nasilenia zespołu niespokojnych nóg to styl życia oraz choroby przewlekłe.

Objawy niektórych przewlekłych chorób, łącznie z niedoborem żelaza, chorobą Parkinsona, niewydolnością nerek, cukrzycą, neuropatią obwodową, często pokrywają się z objawami RLS. Leczenie tych schorzeń często przynosi ulgę także w przypadku RLS.

Niektóre kobiety odczuwają RLS w czasie ciąży, zwłaszcza w ostatnim trymestrze. Objawy zwykle ustępują w ciągu miesiąca po porodzie.

Inne czynniki, w tym nieprawidłowa dieta, alkohol i brak snu mogą wywołać objawy lub je nasilać. Poprawa sposobu żywienia, regularny sen oraz wyeliminowanie alkoholu z diety może złagodzić objawy.

Rozpoznanie

Nie ma badań lekarskich diagnozujących zespół niespokojnych nóg, jednak lekarze mogą korzystać z dostępnych badań, w tym morfologii, aby wykluczyć inne choroby. Rozpoznanie RLS ma miejsce w oparciu o objawy pacjenta i odpowiedzi na pytania dotyczące historii rodziny, stosowanych leków, obecności innych dolegliwości lub problemów ze snem czy przewlekłym zmęczeniem w ciągu dnia.

Dieta

Leczenie RLS jest ukierunkowane na złagodzenie objawów. U osób z postacią łagodną do umiarkowanej proponuje się zmianę stylu życia, w tym rozpoczęcie regularnego programu ćwiczeń, ustanowienie regularnych godzin snu oraz wprowadzenie dobrze zbilansowanej diety.

Jak wykazano w badaniach, należy zrezygnować z picia kawy oraz alkoholu, a także z palenia papierosów.
Należy unikać jedzenia obfitych posiłków wieczorem, aby organizm miał czas na odpoczynek.
Do diety należy wprowadzić produkty bogate w kwas foliowy tj. zielone, liściaste warzywa, rośliny strączkowe, buraki, otręby, owoce cytrusowe.
W diecie należy uwzględnić produkty z dużą zawartością żelaza jak zielone, liściaste warzywa, kasza gryczana, soja, drób, ryby, jaja (żółtko), suszone morele.
Posiłki powinny być jedzone regularnie, co 4 godziny, aby zapewnić stałą podaż substancji odżywczych.
Należy wystrzegać się produktów wysoko-przetworzonych, przygotowanych z białej mąki, zawierających dużo substancji sztucznych (konserwantów, barwników, słodzików).
Podstawę diety powinny stanowić warzywa, tłuste ryby morskie, kasze, orzechy, nasiona, owoce oraz produkty pełnoziarniste.
Należy utrzymać prawidłową masę ciała. Nadwaga jest jednym z głównych czynników nasilających objawy tej choroby.
W celu ustalenia dobrze zbilansowanej diety i zmniejszenia masy ciała należy skonsultować się z dietetykiem, który opracuje indywidualny program żywieniowy, pokrywający zapotrzebowanie na wszystkie składniki pokarmowe.

Leczenie

[info]
Pomocne w leczeniu mogą się okazać: masaże stóp, gorące kąpiele lub podkładki grzewcze, a także chłodzenie nóg lodem.
[/info]

Leki mogą być pomocne w leczeniu RLS, ale nie są wskazane dla każdego. W rzeczywistości lek, który łagodzi objawy u jednej osoby może pogorszyć stan u innej. W wielu przypadkach farmaceutyk, który działa przez jakiś czas może stracić swoją skuteczność przy dłuższym stosowaniu.

Chociaż nie ma lekarstwa na zespół niespokojnych nóg, obecne metody leczenia mogą pomóc w kontroli choroby, złagodzeniu objawów i poprawie komfortu życia.