Czy życie dzieci otyłych jest proste? Otyłość dziecięca

Nadwaga i otyłość dziecięca to problem na wielu płaszczyznach

Otyłość dziecięca może mieć poważne konsekwencje. W miarę wzrostu nadmiernej masy ciała wzrasta ryzyko zgonu, zwłaszcza z przyczyn naczyniowo – krążeniowych. Nadwaga, a przede wszystkim otyłość, prowadzi do bardzo wielu zmian w narządach i układach, powodując liczne choroby i zaburzenia.

Konsekwencją otyłości może być także:

udar mózgu,
podwyższony poziom cholesterolu,
podwyższenie ciśnienia tętniczego,
cukrzyca,
kamica żółciowa,
zapalenie trzustki,
wzrost ryzyka wystąpienia nieżytów oskrzeli czy stanów zapalnych.

Powikłania otyłości dziecięcej mogą obejmować także cukrzycę typu 2, stłuszczenie wątroby i wiele innych.

Otyłość dziecięca — jak ćwiczyć i czy w ogóle ćwiczyć?

Poważnymi konsekwencjami otyłości, zwłaszcza brzusznej, u dzieci są także zaburzenia rozwoju motorycznego. Badania wskazują na poważne ryzyko dla układu kostnego dziecka z nadwagą lub otyłością oraz niemały ból związany z dysfunkcją i deformacją mięśniowo-szkieletową.
Widocznymi symptomami, u osób, których BMI wskazuje otyłość, jest obniżenie poziomu ogólnej sprawności fizycznej, często również brak podstawowych umiejętności ruchowych. Może dochodzić także do przeciążenia układu ruchu, czego objawem będą zaburzenia statyki, zwłaszcza kończyn dolnych (koślawość kolan, płaskostopie). Niestety prowadzić to może do przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych. Nadmierna masa ciała może prowadzić do powstawania wiotkości wiązadeł i ścięgien. Coraz częściej występują też pourazowe uszkodzenia chrząstki stawowej. To sprawia, że możliwości ruchowe dzieci otyłych są bardzo ograniczone, lub całkowicie wycofują się z takiej formy spędzania czasu, co tylko pogłębia ich problemy. Takich otyłych dzieci nie wolno zmuszać do intensywnych ćwiczeń i zajęć sportowych. Dopiero kiedy pozbędą się otyłości brzusznej, w wyniku odpowiedniej diety, będą mogły systematycznie zwiększać aktywność fizyczną.

Otyłość dziecięca — to coś więcej niż problem natury zdrowotnej!

Skutki nadmiernej masy ciała nie ograniczają się tylko do fizycznego zdrowia dzieci otyłych. To także ich zdrowie psychiczne i społeczne. Otyłe dzieci w Polsce często doświadcza dyskryminacji i nietolerancji. Osoby otyłe często postrzegane są jako nieatrakcyjne fizycznie, osobowo i interpersonalnie. Mogą mieć niskie wsparcie społeczne i problemy z prawidłowym funkcjonowaniem w grupie. Przypisuje się im gorsze cechy charakteru i niższe kwalifikacje zawodowe. Na skutek braku porozumienia z otoczeniem młody człowiek często sam przypisuje sobie negatywne cechy. Uruchamia w stosunku do siebie negatywne emocje, ma niską samoocenę i brakuje mu wiary we własne możliwości. Otyłość zmniejsza oczekiwania życiowe i prowadzi do pogorszenia stanu zdrowia psychicznego. Często takie spojrzenie na świat i brak pomocy rodziców, opiekunów może skończyć się poważnymi zaburzeniami psychicznymi.

Od “pulchnego” dzieciństwa jeden krok do problemów w życiu dorosłym

Warto podkreślić, że zgodnie z opinią lekarzy, otyłość dziecięca lub w okresie dojrzewania często wiąże się z otyłością w wieku dorosłym. W konsekwencji wpływa to również na jakość i długość życia osoby dorosłej.

Czy samo ograniczenie ilości kalorii w diecie wystarczy?

Przede wszystkim, nie istnieje żaden skuteczny lek na otyłość, taki który zmniejszy BMI. Nie ma także jednej diety, która może leczyć otyłość brzuszną. W leczeniu otyłości u dzieci stosuje się różne metody. Począwszy od niskoenergetycznej diety, tak zwanej diety redukcyjnej, która prowadzi do niedożywienia. Skończywszy na okaleczającej interwencji chirurgicznej (co jest już bardzo drastycznym rozwiązaniem). Dlatego dla zapewnienia prawidłowej masy ciała dzieci i młodzieży zalecana jest szeroko rozumiana edukacja zdrowotna na temat otyłości dzieci w Polsce. Ważna jest także zmiana stylu życia polegająca między innymi na zmianie nawyków żywieniowych na prawidłowe, przestrzeganiu diety. Musimy pamiętać również o zwiększeniu aktywności ruchowej zgodnie z możliwościami organizmu i indywidualnymi preferencjami. Nie możemy pominąć udziału w psychologicznych programach wspomagających redukcję nadwagi.

Placówki oświatowo wychowawcze często nie oferują prawidłowych racji pokarmowych, jakość odżywcza posiłków i przekąsek może być słaba, a poziom aktywności fizycznej dzieci może być niewystarczający.

Dlatego też ważne jest szerzenie wiedzy na temat jak radzić sobie z epidemią nadmiernej masy ciała u dzieci i młodzieży. Rodzicie pełnią tutaj kluczową rolę (więcej na ten temat)

Jak poradzić sobie z otyłością dzieci?

Często jednak ograniczenie energetyczności diety i włączenie odpowiednio dopasowanej aktywności fizycznej nie przynosi oczekiwanych rezultatów… Otyłość brzuszna nie ustępuje, dziecko nie chudnie, BMI nadal wskazuje na otyłość… Okazuje się bowiem, że nadwaga i otyłość mogą być związane z trwającym ogólnoustrojowym stanem zapalnym. Wywołany jest on przez opóźnione alergie pokarmowe (nietolerancje pokarmowe). Permanentny stan zapalny wynikający z nadwrażliwości pokarmowych powoduje zaburzenia metaboliczne i może prowadzić do rozwoju insulinooporności i/lub leptynooporności, co znacznie utrudnia powrót do należnej masy ciała.

Wdrożenie diety eliminacyjnej prowadzi do redukcji stanu zapalnego, przywracając jednocześnie prawidłowe funkcjonowanie insuliny i leptyny, dzięki czemu możliwy staje się powrót do prawidłowej masy ciała dziecka. Dlatego dla osób, u których dieta i aktywność fizyczna nie przynoszą pożądanych efektów, celowe i zasadne jest wprowadzenie diety eliminacyjnej opartej na wyniku badania Kod Metaboliczny 200. Jest to test cytotoksyczności składników pożywienia – na nietolerancje pokarmowe, dzięki któremu w sposób najbardziej precyzyjny wiemy jak zmodyfikować dietę naszych pociech.
Jest to najprostszy sposób na poprawę zdrowia naszego dziecka. Z pewnością każdemu rodzicowi zależy na dobrym starcie w dorosłość jego pociechy i prawidłowych relacji w życiu społecznym w wieku dorosłym. Uzyskać to można jedynie zapewniając zdrowie od najmłodszych lat, nie czekając, aż problem zacznie narastać i będzie do rozwiązania coraz trudniejszy.

Bibliografia:

Story M, Kaphingst KM, French S. “The role of child care settings in obesity prevention”, Future Child. 2006 Spring;16(1):143-68.
S M Smith, B Sumar and K A Dixon, “Musculoskeletal pain in overweight and obese children”, Int J Obes (Lond). 2014 Jan; 38(1): 11–15. Published online 2013 Oct 29. Prepublished online 2013 Sep 30. doi: 1038/ijo.2013.187
Zadworna-Cieślak M., Gutowska-Wyka A., “Problem otyłości na tle zachowań zdrowotnych młodzieży- implikacje profilaktyczne i edukacyjne”, Marzec 2010
Halasi S, Lepeš J, Đorđić V, Stevanović D, Ihász F, Jakšić D, Živković-Vuković A, Cvetković M, Milić Z, Stajer A, Zrnzević N, Marinković D. “Relationship between obesity and health-related quality of life in children aged 7-8 years”, Health Qual Life Outcomes. 2018 Jul 28;16(1):149. doi: 10.1186/s12955-018-0974-z.
Szachta P., Sieńczewski Ł., “Alergie i nietolerancje pokarmowe u dzieci – niedoceniany problem?”, 2016