Co nas uczula – mleko krowie
Nietolerancje i alergie pokarmowe to prawdziwa plaga wśród współczesnych chorób. Mimo, że spożywamy bardzo dużą ilość różnorodnych produktów, to często pojawiają się takie, które negatywnie wpływają na znaczną część populacji. Takim produktem jest mleko krowie.
Mleczne alergeny
W krowim mleku znajduje się ponad 20 białek, a każdy z nich może wywoływać potencjalną reakcję immunologiczną. Jest ona nazywana CMPA (cow’s milk protein allergy). 4 proteiny mają największe znaczenie kliniczne i są to:
- beta-laktoglobulina (BLG) – najczęstszy sprawca nietolerancji na mleko, uczula 80% chorych na CMPA, zawiera laktozę, która wpływa na uczulające właściwości białka;
- alfa-laktoalbumina (ALA) – uczula 50% chorych na CMPA;
- albumina surowicy bydlęcej (BSA) – także uczula 50% chorych na CMPA i jako jedyna nie uczula w mleku gotowanym;
- kazeina – uczula ok. 60% chorych z CMPA, jest najbardziej ciepłoodporną proteiną mleka krowiego. [1]
Rozpoznanie CMPA
Europejska Akademia Alergii i Klinicznej Immunologii wprowadziła trzy kryteria klinicznego rozpoznania dolegliwości. Są to:
- ustąpienie objawów po odstawieniu mleka i produktów mlecznych;
- nawrót dolegliwości po podaniu mleka;
- wykluczenie nietolerancji laktozy i przypadkowych infekcji (szczególnie w przypadku pojedynczych objawów ze strony układu pokarmowego). [2]
Gdy pojawi się alergia
Alergia może pojawić się już we wczesnym dzieciństwie. CMPA może rozpocząć się nawet przed porodem, bowiem łożysko przepuszcza wiele antygenów i pożywienie ciężarnej matki staje się alergenne dla płodu. Noworodek może być też uczulony na pokarm matki, bowiem zawiera ono śladowe ilości białek mleka.[3]
Podatność na tę nietolerancję spada wraz z wiekiem. U chorych dzieci często obserwuje się cofnięcie dolegliwości. U dorosłych, którzy mieli zdiagnozowane CMPA często pojawia się nadwrażliwość na odmienne alergeny pokarmowe. Dlatego tak ważne jest wykrycie wszystkich nadwrażliwości już w dzieciństwie, bowiem pozwoli to uniknąć niemiłego zaskoczenia ze strony układu pokarmowego w przyszłości.
Obraz kliniczny
W większości przypadków obserwuje się dolegliwości ze strony układu pokarmowego – biegunkę, wymioty, ale też zmiany skórne w postaci pokrzywki i atopowego zapalenia skóry. Niekiedy pojawiają się objawy ze strony dróg oddechowych, a nawet lekkie wstrząsy anafilaktyczne. [4]
Leczenie
Jedynym słusznym leczeniem jest całkowita eliminacja mleka i przetworów mlecznych z codziennej diety. W przypadku ciężkich przypadków, należy także wyeliminować z diety wołowinę, bowiem alergenem może być BSA, czyli albumina wołowa znajdująca się także w mięsie.
Mleko kozie i owcze nie jest dobrym zamiennikiem. Proteiny mleka zwierząt przeżuwających wykazują odczyny krzyżowe, dlatego w praktyce choroby nie należy podawać mleka innych ssaków. Nie jest to także dobry pokarm dla noworodków. W przeciwieństwie do mleka matczynego zawiera znaczną ilość kazeiny oraz jest niedoborowy w zakresie podaży witamin, żelaza. Dlatego właśnie tego typu zamienniki nie przynoszą oczekiwanej poprawy.[5]
W codziennej praktyce dieta eliminacyjna nie zawsze przynosi natychmiastowe rezultaty. Wynika to m.in. z niewłaściwego rozpoznania alergenu lub nadwrażliwości na więcej niż jeden rodzaj pokarmu. Dodatkowo, wraz z wiekiem pojawiają się inne rodzaje alergenów, w tym wziewne i kontaktowe, dlatego sama dieta może okazać się niewystarczająca w leczeniu choroby. Wówczas, kolejnym krokiem staje się się zastosowanie leczenia farmakologicznego, odczulającego i immunokorekcyjnego. [6]
Aby rozpoznać, które produkty nam sprzyjają, a które nie, warto wykonać specjalistyczny test cytotoksyczny. To jedyne narzędzie, które w stu procentach pozwala określić co tak dokładnie powinniśmy jeść. Jeśli nie wykryjemy wszystkich substancji i nieświadomie będziemy dostarczali do organizmu czegoś co nam szkodzi, w naszym organizmie rozwinie się przewlekły stan zapalny prowadzący do powstania wielu poważnych chorób.
Odpowiednie odżywienie
Dla wielu ludzi mleko jest istotnym źródłem witamin i minerałów. Dlatego po zastosowaniu diety eliminacyjnej należy zadbać o odpowiednie uzupełnianie wszystkich niezbędnych składników.
Najbardziej narażone są dzieci do 3 roku życia, bowiem to okres intensywnego rozwoju i zwiększonego zapotrzebowania na składniki odżywcze. W przypadku niemowląt konieczne jest wprowadzenie do diety certyfikowanych preparatów mlekozastępczych, które zawierają w swym składzie niezbędne do wzrostu, pełnowartościowe białka roślinne. Można stosować też tzw. mieszanki leczniczo-odżywcze, które zawierają izolowane frakcje białka sojowego.
[1] Edward Rudzki Alergia pokarmowa Część I – Mleko krowie Food allergy
[2] Hoest A. Cow’s milk allergy. J R Soc Med 1997
[3] Matuszewska E., Kaczmarski M. Próba prowokacji pokarmowej w diagnostyce alergii/idiosynkrazji pokarmowej u dzieci.
[4] Hoest A. Cow’s milk allergy. J R Soc Med 1997
[5] Kim JS, Sicherer S. Should avoidance of foods be strict in prevention and treatment of food allergy?
[6] M.Kaczmarski, E. Maciorowska, J. Jastrzębska Alergia i nietolerancja pokarmowa u dzieci. Rola diety eliminacyjnej.
