Trójglicerydy - niebezpieczne tłuszcze

Choroby układu krążenia są obecnie odpowiedzialne za prawie połowę zgonów w Polsce.

Ich główną przyczyną jest nieprawidłowy styl życia. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) aż 90% osób, które zmarły z powodu schorzeń układu sercowo-naczyniowego, stosowały nieracjonalną dietę i nie uprawiały żadnej aktywności fizycznej. Dlatego też coraz więcej uwagi poświęca się czynnikom dietozależnym w leczeniu i zapobieganiu im.

Jednym z ważnych elementów profilaktyki chorób układu krążenia jest odpowiednia gospodarka lipidowa, a dokładniej mieszczący się w normie poziom trójglicerydów w ustroju człowieka.

Co to są trójglicerydy?

Trójglicerydy (inaczej triglicerydy lub triacyloglicerole – TG) to estry gliceryny i trzech kwasów tłuszczowych. Są to organiczne związki chemiczne należące do grupy tzw. tłuszczów prostych.

Trójglicerydy są zużywane na bieżące potrzeby organizmu, a także stanowią materiał zapasowy, zgromadzony w tkance podskórnej, dokładniej w komórkach tłuszczowych, tzw. adipocytach. Tłuszcze te pochodzą z syntezy endogennej (w wątrobie), a także z pożywienia.

Sprawdź jakie tłuszcze możesz jeść bezpiecznie

Dowiedz się już dziś jakie tłuszcze nie wywołuje u Ciebie niepożądanych reakcji pokarmowych!

Wykonaj test nietolerancji pokarmowej

Jak sprawdzić poziom trójglicerydów?

Proste badania krwi, już po 12-14 godzinach pokazują poziom trójglicerydów w ustroju. Zazwyczaj wykonuje się całościowe badanie profilu lipidowego, w którym oprócz poziomu trójglicerydów, oznacza się zawartość cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL i HDL w ustroju.

Prawidłowy poziom trójglicerydów w ustroju wynosi 150mg/Dl. Jeśli poziom ten przekracza 200mg/Dl wzrasta ryzyko chorób układu krążenia i cukrzycy.

Czynniki zwiększające poziom trójglicerydów we krwi to:

Dieta- bogata w cukry proste, tłuszcze zwierzęce, alkohol
Wiek- poziom trójglicerydów zwiększa się wraz z wiekiem
Leki- pigułki antykoncepcyjne, sterydy, diuretyki
Styl życia- nadwaga, otyłość, brak aktywności fizycznej, palenie papierosów
Choroby- cukrzyca, choroby nerek, wątroby, trzustki, niedoczynność tarczycy, wrodzone zaburzenia przemiany tłuszczów
Czynniki genetyczne- zwiększony poziom trójglicerydów może występować rodzinnie.

W przypadku osób z cukrzycą bardzo ważne jest przestrzeganie zaleceń dietetycznych dotyczących spożywania węglowodanów prostych, które bardzo łatwo w ustroju zostają zamienione w trójglicerydy. Także wysoki poziom trójglicerydów w ustroju powoduje zwiększone występowanie powikłań towarzyszących cukrzycy (poprzez duże wahania cukru we krwi).

Konsekwencje podwyższonego poziomu triglicerydów we krwi

Wysoki poziom trójglicerydów we krwi powoduje odkładanie się ich wraz z cholesterolem i wapniem w ścianach tętnic, co skutkuje powstawaniem blaszki miażdżycowej. Blaszka miażdżycowa zwęża światło naczynia, co zwiększa ryzyko chorób układu krążenia (choroby niedokrwiennej serca, zawału serca), niedokrwienia narządów zaopatrywanych przez daną tętnicę (np. udar mózgu, niedokrwienie kończyn dolnych), pęknięcia naczyń, powstania tętniaka aorty.

Podwyższone stężenie triglicerydów jest szczególnie niebezpieczne przy jednoczesnym, zwiększonym poziomie frakcji LDL-cholesterolu. Wysoki poziom triglicerydów i LDL znacząco podnosi ryzyko udaru mózgu i zawału serca.

Kiedy poziom trójglicerydów w ustroju przekracza 1000 mg/Dl, krew nie dociera do najmniejszych naczyń włosowatych. Prowadzi to w konsekwencji do martwicy tkanek i zwiększonej produkcji kwasów w organizmie co sprzyja zaburzeniom równowagi kwasowo-zasadowej. Pojawiają się wtedy także tzw. tłuszczaki, które najczęściej zlokalizowane są na plecach, pośladkach, klatce piersiowej, łokciach, kolanach i piętach. Ponadto gdy poziom trójglicerydów osiągnie 1000mg/dl zwiększa się także ryzyko występowania zapalenia trzustki.

Co należy zrobić, aby obniżyć poziom trójglicerydów?

Przede wszystkim należy odstawić produkty bogate w nasycone tłuszcze takie jak: mleko, śmietana, sery żółte, sery pleśniowe, masło, margaryny twarde, wołowina i wieprzowina. Zamiast nich należy spożywać naturalne fermentowane napoje mleczne tj. jogurty, kefiry oraz białe mięso (ryby, kurczak, indyk, królik) i białko jajek.
Należy także zamienić proste węglowodany na złożone, które są obecne produktach pełnoziarnistych, kaszach oraz nasionach roślin strączkowych, a zamiast picia słodzonych soków jeść świeże owoce i warzywa.
Ważne jest, żeby spożywać ryby, które są bogatym źródłem kwasów omega-3, a także orzechy i nasiona zawierające niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe.
Niezwykle ważne jest także dostarczanie dużych ilości błonnika pokarmowego i spożywanie 5 porcji warzyw i owoców dziennie. Błonnik pokarmowy wykazuje działanie hipolipemiczne, natomiast warzywa i owoce zawierają antyutleniacze, które zmniejszają miażdżycowe właściwości lipidów.
Bardzo ważna jest także aktywność fizyczna (najlepiej ćwiczyć regularnie 3 razy w tygodniu po 30 minut), która przyczynia się zarówno do zmniejszenia poziomu trójglicerydów we krwi, jak i zwiększenia poziomu dobrego cholesterolu HDL. Ponadto pomaga utrzymać prawidłową masę ciała.
Kolejny element walki z podwyższonym poziomem trójglicerydów to zaprzestanie palenia papierosów. Dym tytoniowy powoduje skurczenie naczyń krwionośnych i nadwyrężenie mięśnia sercowego, a także znacznie zwiększa poziom trójglicerydów we krwi.
Alkohol także działa niekorzystnie, bowiem znacząco zwiększa produkcję trójglicerydów w wątrobie.

Czasami zdarza się, że zmiana stylu życia w pełni nie pomaga, wtedy konieczne staje się przyjmowanie odpowiednich leków tj. niacyna i statyny, które zwiększają średnicę naczyń krwionośnych i zmniejszają syntezę cholesterolu w hepatocytach. Zazwyczaj stosowane są razem, ale niestety mają wiele skutków ubocznych tj. miopatia, nudności, biegunki lub zaparcia. Należy pamiętać, że leki hipolipemiczne nie zastępują diety lecz ją uzupełniają.

Prawidłowe odżywianie działa wieloczynnikowo: obniża stężenie triglicerydów we krwi, likwiduje stan zapalny, działa antyoksydacyjnie i przeciwkrzepliwe. Żaden lek hipolipemiczny nie jest w stanie zastąpić diety.