Alergia to…
…nieprawidłowa odpowiedź układu odpornościowego występująca po zetknięciu z alergenem (czynnikiem alergizującym). Choroby alergiczne stanowią jeden z najistotniejszych problemów zdrowotnych zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych na całym świecie. Liczba osób dotkniętych alergią stale rośnie. Uważa się, że za taki stan rzeczy odpowiedzialna jest przede wszystkim niewłaściwa dieta obfitująca w produkty wysoko przetworzone oraz zanieczyszczenie środowiskowa.
Gdy organizm człowieka jest narażony na działanie alergenu uruchamia mechanizmy obronne układu odpornościowego.
Szybka odpowiedź organizmu na kontakt z alergenem, w którą zaangażowane są przeciwciała IgE nazywana jest alergią natychmiastową, inaczej alergią IgE-zależną lub nadwrażliwością typu I. W tego typu alergii pierwszy kontakt organizmu z alergenem powoduje, że określone komórki układu odpornościowego – limfocyty B ulegają intensywnemu podziałowi. Komórki potomne limfocytów B wytwarzają duże ilości przeciwciał IgE skierowanych przeciwko temu konkretnemu alergenowi.
[clearboth]
Wytworzone przeciwciała są uwalniane do krwiobiegu. To pierwsze zetknięcie z alergenem zazwyczaj nie wywołuje objawów reakcji alergicznej, a jedynie uwrażliwia układ odpornościowy na dany alergen. Kolejne zetknięcie z organizmu z alergenem w przypadku alergii IgE – zależnej powoduje, że reakcja obronna organizmu jest natychmiastowa i bardzo silna.
Wyprodukowane przez limfocyty B przeciwciała IgE gromadzą się na powierzchni komórek tucznych (tzw. mastocystów) zlokalizowanych w tej części organizmu, gdzie doszło do zetknięcia z alergenem, np. błonie śluzowej nosa, śluzówce jelita, skórze. Przeciwciała IgE wychwytują alergeny, które wtargnęły do organizmu. Na skutek tego komórka tuczna uwalnia substancje zwane mediatorami, m.in. histaminę, co jest bezpośrednią przyczyną pojawienia się objawu alergii, np. kataru alergicznego, zapalenia spojówki, pokrzywki, wymiotów, obrzęków, anafilaksji itd.
Rodzaj alergenu determinuje też czas, w którym objawia się reakcja alergiczna IgE – zależna.
W przypadku alergenów wziewnych lub kontaktowych, objawy występują bardzo szybko, bo już ok. 20-30 minut po kontakcie z alergenem. Reakcja po zetknięciu z
alergenem pokarmowym występuje z pewnym opóźnieniem, ponieważ alergen musi najpierw dotrzeć do jelita. Dlatego w przypadku alergii pokarmowej IgE – zależnej objawy występują po około ośmiu godzinach po spożyciu pokarmu zawierającego alergen.
Do najbardziej rozpowszechnionych alergenów wywołujących tego typu reakcję alergiczną należą m.in.:
- orzeszki ziemne,
- jady owadów,
- skorupiaki,
- chemiczne środki konserwujące,
- lateks,
- niektóre antybiotyki,
- niesteroidowe leki przeciwzapalne.
W skrajnych przypadkach alergii IgE – zależnej może dojść do wstrząsu anafilaktycznego wraz z niewydolnością krążenia i niewydolnością oddechową, co stanowi już bezpośrednie zagrożenie dla życia człowieka.
Dlatego w przypadku podejrzenia tego typu alergii warto wykonać odpowiednie badania, które pozwolą zweryfikować, czy taki problem nas nie dotyczy. W diagnostyce alergii pokarmowej wykorzystywane są badania poziomu przeciwciał IgE swoistych dla konkretnych alergenów wziewnych (pyłków traw, drzew, chwastów, pleśni) i pokarmowych (białka mleka krowiego, białka jaja kurzego, orzechy, pomidory i inne), zarówno sezonowych jak i całorocznych.
Testy z krwi IgE są bezpieczne i można je wykonywać zarówno i dorosłych jak i dzieci. Stanowią alternatywę dla testów skórnych (wykluczają wyniki fałszywie ujemne u osób z problemami skórnymi).
Oznaczanie stężenia swoistych IgE może odbywać się za pomocą:
- pojedynczych alergenów – dostępnych jest około 150 alergenów wziewnych i pokarmowych
- alergenów w panelach – dostępne są trzy panele po 20 alergenów (pokarmowy, oddechowy, pediatryczny/mieszany)
- alergenów mieszanych – dostępnych jest 10 mieszanek po około 5 alergenów (mieszanka drzew, chwastów, pierza itd.).
Badanie polega na jednorazowym pobraniu krwi żylnej. Na wynik najczęściej trzeba poczekać do 14 dni. Pacjent do badania nie musi być na czczo.
Podsumowując, w alergii natychmiastowej reakcja organizmu jest nagła, a objawy pojawiają się zazwyczaj w przeciągu kilkunastu minut lub kilku godzin. W alergii typu późnego reakcja na dany alergen może wystąpić nawet po kilkunastu godzinach lub dniach. Należy jednak pamiętać, że zarówno alergia IgE-zależna, jak i alergia typu późnego, mogą mieć długofalowe skutki zdrowotne, dlatego też niezmiernie ważna jest diagnostyka i eliminacja nietolerowanych przez nasz organizm produktów.
