Słodkie życie bez cukru

Liczba chorych na cukrzycę rośnie. W roku 2000 chorych w wieku 20-79 lat było na świecie 177 mln, w 2010 roku już 285 mln, a w roku 2030 – jak się szacuje – liczba ta sięgnie 439 mln. Ponadto na 1 przypadek pacjenta ze zdiagnozowaną i leczoną cukrzycą przypada jeden przypadek chorego, który o chorobie nie wie. Tempo wzrostu jest bardzo duże i wiąże się ze wzrostem częstości występowania nadwagi i otyłości. Nieprawidłową masę ciała stwierdza się u około 90% chorych na cukrzycę typu 2.

Dlaczego dopada nas cukrzyca? Co robić, aby zminimalizować ryzyko zachorowania?

Cukrzyca niejedno ma imię

Według definicji Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) „cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się zwiększonym stężeniem glukozy we krwi, określanym jako hiperglikemia. Choroba ta jest spowodowana zaburzeniami wydzielania lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia powoduje uszkodzenie, zaburzenie czynności i niewydolność różnych narządów, głównie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych”.

WHO wyróżnia następujące rodzaje tej choroby:

I. Cukrzyca typu 1 polega na zniszczeniu komórek β trzustki, co prowadzi do bezwzględnego niedoboru insuliny. Choroba ta może rozwinąć się w wyniku procesu autoimmunologicznego (na skutek infekcji wirusowej, bakteryjnej lub zadziałania czynnika alergizującego, np. białka mleka krowiego lub zbóż); rzadziej pojawia się z przyczyn idiopatycznych. Ten typ dotyczy 5-10% przypadków cukrzycy.

II. Cukrzyca typu 2 rozwija się od dominującej insulinooporności ze względnym niedoborem insuliny do dominującego defektu wydzielania z insulinoopornością. Zwykle jest ona skutkiem wieloletniej insulinooporności. Typ ten diagnozuje się aż w 90-95% wszystkich przypadków cukrzycy.

III. Inne określone typy cukrzycy:

1. defekty genetyczne czynności komórek β,
2. defekty genetyczne działania insuliny,
3. choroby wewnątrzwydzielniczej części trzustki,
4. endokrynopatie,
5. cukrzyca wywołana przez leki lub inne środki chemiczne,
6. rzadkie postacie wywołane procesem immunologicznym,
7. inne zespoły genetyczne czasem związane z cukrzycą.

IV. Cukrzyca ciężarnych.

Skąd się bierze cukrzyca?

Dość często usłyszeć można, że jeśli nie jemy słodyczy, cukrzyca nam nie grozi. Niestety, nie tylko osoby, które nie znają umiaru w jedzeniu słodkich produktów, mogą zachorować na cukrzycę. Oto kilka innych przyczyn tej choroby:

• Nadużywanie alkoholu – cukrzyca może też rozwinąć się u osób o prawidłowej masie ciała sięgających zbyt często po mocne trunki, alkohol bowiem prowadzi do zwiększenia poziomu trójglicerydów we krwi.
• 
  Otyłość trzykrotnie zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę typu drugiego, niezależnie od jej podłoża. Wysoki poziom tłuszczu w organizmie prowadzi do wytworzenia oporności na insulinę i ciągłego wzrostu zapotrzebowania na ten hormon. W konsekwencji trzustka przestaje prawidłowo funkcjonować i dochodzi do zahamowania wydzielania insuliny.
• Zaburzenie procesu trawienia cukru wynikające z niedoboru tlenu – taką przyczynę podaje Jutta Plath za dr Ingeborg Hoyer, która na podstawie badań stwierdziła, że aktywność fizyczna w połączeniu z terapią tlenową często prowadzi nawet do odstawienia insuliny, pod warunkiem, że podawanie leków obniżających poziom cukru nie doprowadziło do całkowitego zniszczenia komórek β trzustki.
• 
  Mała aktywność fizyczna. Z badania przeprowadzonego na Uniwersytecie Leicester we współpracy z Uniwersytetem Loughborough na grupie ponad 794 tysięcy osób wynika, że długi czas siedzenia w ciągu dnia zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2, choroby serca oraz ryzyko śmierci. Dla profilaktyki ważne jest nie tylko codzienne wykonywanie ćwiczeń, ale także robienie sobie w ciągu pracy przerw na krótkie spacery.
• Stres. Trwające 35 lata badania na grupie 7500 mężczyzn, przeprowadzone na Uniwersytecie w Gӧteborgu, w Szwecji, wykazały, że panowie żyjący w permanentnym stresie są o 45% bardziej narażeni na cukrzycę typu 2 niż pozostali. Związek pomiędzy stopniem nasilenia stresu a rozwojem cukrzycy był istotny statystycznie, nawet gdy wzięto pod uwagę takie zależności, jak wiek badanego, status socjoekonomiczny, aktywność fizyczna, BMI i ciśnienie krwi.
• 
  Niedostateczna jakość i ilość snu. W trakcie snu w organizmie wytwarzana jest melatonina – hormon, który reguluje okołodobowe rytmu snu i czuwania. Co ciekawe, dotyczy to snu w porze nocnej, jak się bowiem okazuje, ekspozycja organizmu na światło podczas snu powoduje zmniejszenie tworzenia i wydzielania melatoniny. Badania przeprowadzone w Brigham and Women’s Hospital w Bostonie dowiodły, że istnieje związek pomiędzy zmniejszoną sekrecją melatoniny a zwiększonym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2. Odkryto, że im niższy poziom wydzielanej melatoniny w czasie snu, tym wyższa insulinooporność komórek organizmu.
• Czynniki genetyczne. Zdarza się, że cukrzyca jest dziedziczona, jednak – jak pokazują badania – aż na połowę znanych genetycznych czynników ryzyka rozwoju cukrzycy typu 2 mają wpływ wymienione wyżej czynniki środowiskowe.

Bądź czujny, badaj się!

Badanie w kierunku cukrzycy powinien przeprowadzać co 3 lata każdy, kto ukończył 45 rok życia. Jeszcze większą czujność powinni zachować pacjenci z grupy ryzyka, niezależnie od wieku – w ich przypadku badania należy wykonywać co rok.

Do grupy ryzyka należą osoby:

• u których występuje cukrzyca w rodzinie,
• z nadwagą (BMI ≥ 25 kg/m2),
• o małej aktywności fizycznej,
• z nadciśnieniem tętniczym ≥140/90 mmHg,
• z poziomem trójglicerydów we krwi ≥ 250 mg/dL i/lub poziomem HDL (tzw. dobrego cholesterolu) ≥ 40 mg/ dL,
• z chorobą układu sercowo-naczyniowego,
• po przebytej cukrzycy ciążowej,
• kobiety, które urodziły dziecko o masie ciała przekraczającej 4 kg,
• u których stwierdzono poziom glukozy na czczo >100 mg/dL lub nietolerancję glukozy.

Jak się bronić?

Chcąc zminimalizować ryzyko zachorowania na cukrzycę, powinniśmy przede wszystkim zdrowo się odżywiać, tzn.

• unikać nadmiaru tłuszczów, szczególnie pochodzenia zwierzęcego i tłuszczów trans,
• mięso spożywać w ograniczonej ilości,
• unikać alkoholu,
• oprzeć swoją dietę na warzywach, pełnoziarnistych zbożach i warzywach strączkowych,
• jeść owoce, ograniczając spożycie tych o wysokim indeksie glikemicznym, takich jak owoce suszone, banany czy winogrona,
• po słodycze sięgać sporadycznie lub zrezygnować z nich,
• unikać nadmiaru soli w diecie,
• ograniczyć spożycie białka całkowitego do wartości zalecanych dla danego wieku, stanu fizjologicznego, należnej masy ciała i aktywności fizycznej. Według prof. dr. med. Lothara Wendta nadmiar białka w diecie może powodować odkładanie się go w warstwie podstawnej drobnych naczyń włosowatych, w postaci zgrubień, co utrudnia transport substancji i prowadzi do kumulacji glukozy we krwi.

Nie daj się cukrzycy!

Jeżeli chcesz uchronić się przed cukrzycą skontaktuj się z nami!

Specjaliści Centrum Medycznego VIMED opracowali plan działań profilaktycznych, dzięki którym u pacjentów z cukrzycą zaobserwowano wyraźny spadek poziomu glukozy we krwi po miesiącu od wdrożenia indywidualnego programu żywieniowego opartego na wynikach testu opóźnionej alergii pokarmowej, a wyeliminowanie z diety produktów prowadzących do reakcji zapalnej pozwoliło spowolnić, a bardzo często nawet cofnąć rozwój choroby i nie dopuścić do powstania powikłań.