Ból głowy? Z głowy!
Nigdy nie wiadomo, od czego i kiedy się zacznie. Może wywołać go dobra pogoda, zapach perfum albo czekolada. Ból głowy – bo o nim mowa – to problem, z którym zmaga się ponad 20% społeczeństwa, a jednak mało kto zadaje sobie trud ustalenia jego przyczyn.
Choć dokładny mechanizm bólów głowy nie jest jeszcze w pełni wyjaśniony, istnieje wiele czynników, które sprzyjają jego powstawaniu.
Wyzwalacze bólów głowy
Silne zapachy – nawet te przyjemne – mogą powodować migrenę. Choć dotychczas mechanizm ten nie został wyjaśniony, wiadomo, że zapachy – farb, perfum, a także niektórych kwiatów – mogą stymulować pracę układu nerwowego. Osoby mające skłonność do migren powinny unikać przebywania w pomieszczeniach pełnych intensywnych zapachów, np. w perfumeriach.
Stres
Przewlekły stres jest jedną z głównych przyczyn kłujących, tępych, napięciowych bólów głowy i migren. Bóle te to efekt zwiększonej pobudliwości połączeń nerwowych w mózgu, odpowiedzialnych za przekazywanie bodźców bólowych. Co więcej, napięte i skurczone mięśnie oraz takie objawy, jak niepokój, stłumione emocje czy zmęczenie, nasilają tę dolegliwość. Ból głowy może być wywołany także zmianą napięcia psychicznego, np. w przypadku odprężenia po sytuacjach stresowych, urlopu czy zakończenia egzaminów itd.
Także intensywne ćwiczenia fizyczne mogą czasem prowadzić do bólów głowy. Ten rodzaj bólu – tzw. wysiłkowy ból głowy – jest zwykle krótkotrwały i ustępuje samoistnie. Jak zauważono, problem ten częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet. Osoby, które pragną zachować dobrą kondycję, powinny stopniowo zwiększać swój wysiłek fizyczny i zawsze pamiętać o prawidłowym nawodnieniu organizmu.
Zmiana pogody
Kiedy na zewnątrz zmienia się temperatura, ryzyko rozwoju silnego bólu głowy wzrasta. Niezależnie od tego, czy zbliża się fala ciepła, czy zimna, każda zmiana może wywołać ból głowy. Co więcej, piekące słonce, upał, deszcz lub zmiany ciśnienia atmosferycznego także mogą powodować te nieprzyjemne objawy. Choć nie możemy zmienić pogody, latem warto unikać południowego słońca, stosować okulary przeciwsłoneczne, a także pić wystarczającą ilość płynów, aby uniknąć odwodnienia.
Powtarzające się często ataki bólów głowy mogą być spowodowane nietolerancją pokarmową. Jak potwierdzają osoby cierpiące na migreny, po zjedzeniu niektórych pokarmów częstotliwość występowania tej dolegliwości znacząco rośnie. Najczęściej wymieniane w takich przypadkach są: czekolada, sery, czerwone wino, przetworzone czerwone mięso czy dodatki do żywności. Niestety, w każdym przypadku „winowajca” może być inny, aby więc zidentyfikować składnik diety, który wywołuje niepożądane dolegliwości, osoby zmagające się z migrenami powinny wykonać test na nietolerancję pokarmową i po konsultacji ze specjalistą wyeliminować okresowo ze swojego menu te artykuły, które im szkodzą.
Pomijanie posiłków i odwodnienie
Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy, że pierwszym skutkiem pomijania posiłku lub braku wystarczającej ilości płynów w organizmie jest właśnie ból głowy. Długotrwały głód wiąże się ze zbyt dużym spadkiem poziomu cukru we krwi, nie warto jednak zaspokajać go batonikiem czy cukierkiem. Po zjedzeniu słodyczy poziom cukru znacząco rośnie, aby po chwili gwałtownie spaść, a to może nasilić już występującą dolegliwość. Osoby cierpiące na ból głowy powinny także zwrócić uwagę na ilość płynów w ciągu dnia. Zbyt mała ich ilość sprzyja osłabieniu, obniżeniu poziomu koncentracji i powoduje migreny.
Zła postawa
Długotrwała praca przy biurku w pozycji wymuszonej, ze zgiętą głową, prowadzi do zmian degeneracyjnych w strukturach kręgosłupa, a ciągłe wpatrywanie się w monitor komputera zwiększa ryzyko bólu głowy. Z kolei spędzanie długiego czasu w pozycji siedzącej sprzyja nadmiernemu napinaniu mięśni karku, a w końcu skutkuje przykurczami mięśni i sprawia, że zaczynają one uciskać naczynia krwionośne i nerwy obwodowe. Osoby skłonne do bólów głowy związanych z przesiadywaniem przy biurku powinny robić sobie przerwy w pracy i wykorzystywać je na ćwiczenia rozluźniające.
Jak sobie poradzić z tym problemem?
Zidentyfikowanie wyzwalaczy
Aby zapobiec atakom bólów głowy w przyszłości, należy dokładnie określić przyczynę ich powstawania. Przy kolejnej migrenie warto zwrócić uwagę na czynniki, które poprzedziły pojawienie się bólu. Czy był to może intensywny wysiłek fizyczny, czy raczej długotrwały stres? Jeżeli ciężko jest nam określić, co mogło być przyczyną dolegliwości, warto wykonać test na nietolerancję pokarmową i skonsultować się z dietetykiem, który pomoże ustalić, czy problemem nie jest niewłaściwa dieta. Co więcej, dietetyk oprócz analizy naszych wyników badań i zalecenia eliminacji pewnych produktów przygotuje także zbilansowany plan posiłków w ciągu dnia, który zapobiegnie wahaniom cukru we krwi.
Chociaż nie można kontrolować stresujących wydarzeń, które przytrafiają się każdemu, można zmienić swoją odpowiedź na te wydarzenia. Jeśli często jesteśmy narażeni na trudne sytuacje, warto zacząć stosować techniki relaksacyjne, zapisać się na masaż czy fizykoterapię lub po prostu częściej chodzić na uspokajające spacery do najbliższego parku czy lasu. Również umiarkowana aktywność fizyczna pomaga rozładować stres. Gdy idziemy, wahadłowy ruchu ramion relaksuje mięśnie szyi i ramion, a kontakt z naturą działa na nas kojąco i wyciszająco.
Dotlenienie organizmu
Jedną z przyczyn bólów głowy może być niedotlenienie organizmu, zwłaszcza u osób intensywnie pracujących czy uczących się. Przebywanie w niewentylowanych pomieszczeniach często skutkuje bólami głowy, a dzieje się tak ze względu na niższą zawartość tlenu. Doskonałym lekiem na przewlekle bóle głowy jest tlenoterapia hiperbaryczna, która znacząco zwiększa ilość tlenu w organizmie, redukuje stan zapalny i pobudza produkcję i wykorzystanie serotoniny („hormonu szczęścia”). Dotleniony i spokojny umysł łatwiej poradzi sobie z objawami migrenowymi.
